Η είσοδος του καπιταλισμού στην ΕΣΣΔ

Σε προηγούμενο άρθρο, δώσαμε ένα περίγραμμα των πιο βασικών συνεπειών που είχε η σοβιετική «κατάρρευση-αυτοκτονία», που επήλθε ως αποτέλεσμα σειράς παραγόντων: της μακράς κρίσης και αρτηριοσκλήρυνσης του σοβιετικού γραφειοκρατικού συστήματος, του ανηλεούς πολέμου που δέχτηκε το σοβιετικό καθεστώς από την πρώτη μέρα της ύπαρξής του, των πολιτικών επιλογών του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και της απόφασης τμήματος της ιθύνουσας γραφειοκρατίας του να προσχωρήσει ολοκληρωτικά στη Δύση, μεταβαλλόμενη η ίδια σε ιδιοκτήτρια τάξη και «υπεργολάβο» του διεθνούς κεφαλαίου, σε μια Ρωσία με όλο και πιο έντονα χαρακτηριστικά αποικίας.

Στο σημερινό άρθρο θα εξετάσουμε μερικούς από τους λόγους που έγινε αυτό, θα συγκρίνουμε τη Ρωσία με την Κίνα και θα επιχειρήσουμε να εξαγάγουμε μερικά γενικότερα συμπεράσματα θεμελιώδους σημασίας.

Aντικειμενικοί και υποκειμενικοί παράγοντες

Δεν πιστεύω στον αυστηρό και αυτόματο ιστορικό ντετερμινισμό (αιτιοκρατία). Το αποτέλεσμα μιας ιστορικής διαδικασίας και ιδιαίτερα μιας κρίσης δεν είναι ποτέ πλήρως προκαθορισμένο, είναι η σύνθεση των αντικειμενικών και υποκειμενικών παραγόντων που δρουν και επηρεάζουν το αποτέλεσμα και έχει έναν εγγενώς «τυχαίο» (random), στοχαστικό χαρακτήρα, με τη μαθηματική έννοια αυτών των όρων.

Αν και κανείς δεν θα μπορούσε να προβλέψει αυτό που τελικά συνέβη στην ΕΣΣΔ, έχουμε αρκετές αποδείξεις ότι οι μεγάλες στρατηγικές γραμμές αυτού του γιγάντιου μετασχηματισμού, διαγράφτηκαν πολύ πριν αρχίσει η διαδικασία αυτή από δυτικούς στρατηγιστές εργαζόμενους σε στενή συνεργασία με μερίδα της σοβιετικής νομενκλατούρας. Ένα τέτοιο σχέδιο όμως δεν θα μπορούσε ποτέ να πετύχει, αν είχε να αντιμετωπίσει ένα σοβαρό στρατηγικά σκεπτόμενο υποκείμενο στη σοβιετική ηγεσία εκείνης της εποχής. Εδώ, η μακρά σοβιετική παρακμή διασταυρώθηκε με την αντικειμενική πίεση του παγκόσμιου καπιταλιστικού περιβάλλοντος (και τις συνήθεις υποκειμενικές συνωμοσίες), για να παράγει το τελικό αποτέλεσμα με τη μορφή κατάρρευσης της σοβιετικής οικονομίας και κοινωνίας.

Η συνέχεια στο Κοσμοδρόμιο