ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΠΟΥ ΣΥΖΗΤΗΣΕ ΓΙΑ ΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
Κάπου στον πλανήτη, υπάρχει μια νησιωτική χώρα περίπου 11 εκατομμυρίων ανθρώπων. Όχι δεν πρόκειται για την Ελλάδα. Λέγεται Κούβα.
Η χώρα αυτή επικύρωσε το νέο της Σύνταγμα με δημοψήφισμα που διεξήχθη στις 24 Φλεβάρη 2019, στο οποίο ψήφισε “υπέρ” το 90,61% των συμμετεχόντων, με την αποχή να είναι μόλις 9,85%. Το νέο Σύνταγμα τέθηκε σε ισχύ στις 10 Απρίλη 2019.
Πριν το δημοψήφισμα, το προσχέδιο Συντάγματος που διαμορφώθηκε από την “Εθνοσυνέλευση της Λαϊκής Εξουσίας” τέθηκε σε “Λαϊκή Διαβούλευση”. Στην διάρκεια τριών μηνών (15 Αυγούστου - 15 Δεκέμβρη 2018), διεξήχθησαν 133,681 συνεδριάσεις εργασιακών, τοπικών και άλλων κοινωνικών οργανώσεων, στις οποίες συμμετείχαν συνολικά 8,945,521 άτομα. Στις συνεδριάσεις αυτές έγιναν πάνω από 1,706,872 παρεμβάσεις και διατυπώθηκαν 783,174 προτάσεις (τροποποιήσεις, προσθήκες, διαγραφές, αμφιβολίες).
To τέταρτο Κεφάλαιο του Συντάγματος αφορά τις “Γενικές Προβλέψεις” περί “Δικαιωμάτων, Υποχρεώσεων και Εγγυήσεων”, και θεμελιώνει, μεταξύ άλλων πολλών, τα δικαιώματα των παιδιών, την αναγνώριση και προστασία της μητρότητας και της πατρότητας, καθώς και την κατοχύρωση του γάμου ως κοινωνικού και νομικού θεσμού, και ως μιας εκ των οργανωτικών δομών των οικογενειών.
Ας σταθούμε λίγο παραπάνω στο ζήτημα του γάμου: το προηγούμενο Σύνταγμα του 1976 (τροποποιημένο τελευταία φορά το 2002, και ως προς το συγκεκριμένο άρθρο το 1992) τον όριζε ως “εθελοντική ένωση μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας”. Το προτεινόμενο προσχέδιο του 2018 τον όριζε ως “εθελοντική ένωση δύο ατόμων”.
Διεξήχθη μεγάλη συζήτηση. Όχι μόνο για το συγκεκριμένο άρθρο αλλά συνολικά για τη διαμόρφωση του νέου Συντάγματος. Ωστόσο είναι αλήθεια ότι το συγκεκριμένο άρθρο ήταν από αυτά που προκάλεσαν τις περισσότερες συζητήσεις, όπως αναγνώρισε ο γραμματέας του Συμβουλίου του Κράτους, Homero Acosta Álvarez, παρουσιάζοντας στην Εθνοσυνέλευση τα αποτελέσματα της τρίμηνης Λαϊκής Διαβούλευσης: το άρθρο έγινε αντικείμενο συζήτησης στα 2/3 των συνεδριάσεων και αφορούσε το 1/4 των συνολικών τροποποιήσεων που προτάθηκαν, η πλειοψηφία των οποίων πρότεινε την αντικατάσταση του ορισμού περί “ένωσης μεταξύ δύο ατόμων” και την επαναφορά της διατύπωσης “μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας” όπως ίσχυε στο ως τότε Σύνταγμα.
Όπως προαναφέρθηκε, η διατύπωση που επιλέχθηκε για το τελικό σχέδιο που κατάρτισε η Εθνοσυνέλευση και υιοθετήθηκε στο δημοψήφισμα, ορίζει τον γάμο ως “κοινωνικό και νομικό θεσμό”, απαλείφοντας την ρητή αναφορά στην “ένωση άνδρα και γυναίκας”, καθώς και την αρχικά προτεινόμενη αναφορά σε “ένωση δύο ατόμων”.
Ωστόσο στο τελικό σχέδιο του Συντάγματος που υιοθετήθηκε, προστέθηκαν επίσης και μερικές μεταβατικές διατάξεις, μια εκ των οποίων δέσμευε την Εθνοσυνέλευση της Λαϊκής Εξουσίας να ξεκινήσει, εντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος του Συντάγματος, μια διαδικασία Λαϊκής Διαβούλευσης και δημοψηφίσματος σχετικά με τον Οικογενειακό Κώδικα, που θα πρέπει να περιλαμβάνει τη μορφή που μπορεί να λάβει ένας γάμος.
Πράγματι, τον Ιούλιο του 2019 δημιουργείται πρσωρινή ομάδα εργασίας επιφορτισμένη με τη σύνταξη του προκαταρκτικού σχεδίου του νέου Οικογενειακού Κώδικα, αποτελούμενη από κοινωνιολόγους, νομικούς και ψυχολόγους. Τον Μάρτη του 2021 το Συμβούλιο του Κράτους εγκρίνει την Επιτροπή που επιφορτίζεται να δώσει συνέχεια στο προκαταρκτικό έργο που έκανε η προσωρινή ομάδα εργασίας. Τον Σεπτέμβρη του 2021 κυκλοφορεί η 22η(!) αναθεωρημένη έκδοση του προκαταρκτικού σχεδίου του Οικογενειακού Κώδικα και ξεκινά διαδικασία διαβούλευσης με εξειδικευμένα ιδρύματα, ενώ ξεκινούν να λαμβάνονται επίσημα και οι απόψεις του πληθυσμού μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Τον Δεκέμβρη του 2021 η Εθνοσυνέλευση της Λαϊκής Εξουσίας συζητά και εγκρίνει το προσχέδιο του Οικογενειακού Κώδικα.
Από τον Φλεβάρη ως τον Απρίλη του 2022 πραγματοποιείται η Λαϊκή Διαβούλευση που συγκαλείται από την Εθνοσυνέλευση, για τη συγκέντρωση των απόψεων και των συστάσεων του πληθυσμού. Κατά τη διάρκεια της Λαϊκής Διαβούλευσης πραγματοποιήθηκαν πάνω από 79,000 συνεδριάσεις, στις οποίες συμμετείχαν συνολικά πάνω από 6,500,000 άτομα και κατατέθηκαν πάνω από 397,000 προτάσεις, βάση των οποίων έγιναν τροποποιήσεις σχεδόν επί των μισών άρθρων του προσχεδίου, για να φτάσουμε τελικά στην 25η αναθεωρημένη έκδοση του προσχεδίου που παρουσιάστηκε στην Εθνοσυνέλευση τον Ιούνη του 2022 και τέθηκε σε δημοψήφισμα στις 25 Σεπτέμβρη του 2022, υλοποιώντας την επιταγή της μεταβατικής διάταξης του νέου Συντάγματος. Η συμμετοχή στο δημοψήφισμα για τον νέο Οικογενειακό Κώδικα έφτασε το 74,12% και “υπέρ” ψήφισαν 3,950,288 Κουβανές και Κουβανοί, ποσοστό 66,85% επί των εγκύρων.
Ο νέος “Κώδικας των Οικογενειών” τέθηκε σε ισχύ στις 29 Σεπτέμβρη 2022. Εκτείνεται σε 104 σελίδες και 65.000 λέξεις. Το κρατικό Πρακτορείο Ειδήσεων κάνει μία ενημερωτική σύνοψη 4.000 για το τι περιλαμβάνει, περιγράφοντας την πραγματικότητα των οικογενειακών σχέσεων που υπάρχουν στην Κούβα, διευκρινίζοντας τις καινοτομίες του Κώδικα και εξηγώντας γιατί είναι απαραίτητες. Ενδεικτικά, και σε βασικά πολυσυζητημένα σημεία, ο νέος κώδικας εγγυάται το δικαίωμα όλων των ανθρώπων να δημιουργήσουν οικογένεια χωρίς διακρίσεις, νομιμοποιώντας τον γάμο μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου και επιτρέποντας στα ζευγάρια του ίδιου φύλου να υιοθετούν παιδιά. Αναγνωρίζει διάφορες μορφές οικογένειας και συγγένειας. Δίνεται η δυνατότητα να αποκτήσουν τα ζευγάρια παιδιά με κάθε μορφή, υιοθεσία, υποβοηθητική αναπαραγωγή, παρένθετες μητέρες, απαγορεύοντας αυστηρά -με περαιτέρω νομοθεσία- κάθε σχετική κερδοσκοπική δραστηριότητα. Σύμφωνα με τον νέο κώδικα, τα γονικά δικαιώματα θα μοιράζονται μεταξύ των διευρυμένων και μη παραδοσιακών οικογενειακών δομών που θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν παππούδες και γιαγιάδες, θετούς γονείς και παρένθετες μητέρες. Ο κώδικας προωθεί την ισότιμη κατανομή των οικιακών ευθυνών μεταξύ ανδρών και γυναικών και επεκτείνει τα εργασιακά δικαιώματα σε όσους φροντίζουν με πλήρη απασχόληση παιδιά, ηλικιωμένους ή άτομα με αναπηρία. Ο κώδικας καθιερώνει το δικαίωμα σε μια οικογενειακή ζωή χωρίς βία, η οποία εκτιμά την αγάπη, τη στοργή, την αλληλεγγύη και την υπευθυνότητα. Κωδικοποιεί τις ποινές για την ενδοοικογενειακή βία και προωθεί πολιτικές για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας. Ο νέος κώδικας διευρύνει επίσης τα δικαιώματα των ηλικιωμένων και των ατόμων με αναπηρία. Αναγνωρίζει τον ρόλο των παππούδων και των γιαγιάδων στη μετάδοση αξιών, του πολιτισμού, των παραδόσεων και της φροντίδας.
Δεν σημαίνει βέβαια πως ότι αποφάσισε η Κούβα για τον εαυτό της είναι αρμόζον ή ώριμο να εφαρμοστεί υποχρεωτικά σε οποιαδήποτε χώρα. Έχει διάφορες διαστάσεις το ζήτημα του ποιες νομικές μορφές αντιστοιχούν καλύτερα στην δεδομένη κατάσταση κάθε κοινωνικού σχηματισμού στην εκάστοτε περίοδο της ιστορικής του εξέλιξης, ειδικά αν μιλάμε από την σκοπιά της οικοδόμησης ενός κοινωνικοπολιτικού μπλοκ πάλης για την κοινωνική απελευθέρωση.
Αυτά γίνονται στην Κούβα, σε μια χώρα που βρίσκεται, αντικειμενικά, σε ανώτερη φάση της κοινωνικής εξέλιξης από την ελληνική κοινωνία, έχοντας ανατρέψει την αστική κυριαρχία και την ιμπεριαλιστική επικυριαρχία. Γίνονται σε μια χώρα που στο ισχύον Σύνταγμα της, στο πρώτο Άρθρο του πρώτου Κεφαλαίου, που αφορά τις “Θεμελιώδεις Αρχές του Έθνους”, αυτοπροσδιορίζεται ως “ένα δημοκρατικό, ανεξάρτητο και κυρίαρχο σοσιαλιστικό κράτος δικαίου και κοινωνικής δικαιοσύνης, οργανωμένο από όλους και για το καλό όλων, ως αδιαίρετη και ενιαία δημοκρατία, θεμελιωμένη από την εργασία, την αξιοπρέπεια, τον ανθρωπισμό και το ήθος των πολιτών της για την απόλαυση της ελευθερίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης και της ισονομίας, της αλληλεγγύης, της ατομικής και συλλογικής ευημερίας και ευμάρειας”.
Η Ελλάδα -την ίδια περίοδο που η Κούβα ξεκινούσε την πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης- ήταν στο γύψο του (μετ)εμφυλιακού κράτους της Δεξιάς (που όμως νομοθέτησε την μονογονεϊκή υιοθεσία, όπως μας θύμισε ο Μητσοτάκης για να μας δείξει πόσο τάχα μου προοδευτική που ήταν η Σκομπία), για να πέσει στη συνέχεια στον γύψο της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Οι προοδευτικές αγωνιστικές παραδόσεις και κατακτήσεις της Εθνικής Αντίστασης, του Εαμικού Κινήματος, της Ελεύθερης Ελλάδας και του Δημοκρατικού Στρατού, πολεμήθηκαν από την αστική και ιμπεριαλιστική αντίδραση. Οι δε αγωνιστικές, κοινωνικές και δημοκρατικές, κατακτήσεις της Μεταπολίτευσης ξηλώνονται με συστηματικό τρόπο από την άρχουσα τάξη, εδώ και πάνω από μια τριακονταετία που φύσηξε ο άνεμος της νίκης της (νεο)φιλελεύθερης Δύσης.
Αυτά γίνονται στην Κούβα, σε μια χώρα που στο προοίμιο του Συντάγματος της δηλώνει τη δέσμευση της να “μην επιστρέψει ποτέ στον καπιταλισμό ως καθεστώς που συντηρείται από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο”. Γίνονται σε μια χώρα με δημόσια υγεία και δημόσια παιδεία, που προσπαθεί, κόντρα στην ανοιχτή εχθρότητα και την εγκληματική παρέμβαση του ιμπεριαλισμού, να οικοδομήσει ένα καλύτερο, σοσιαλιστικό παρόν και μέλλον για το λαό της.
Στην Ελλάδα η άρχουσα τάξη υπονομεύει συστηματικά εδώ και δεκαετίες την δημόσια υγεία και παιδεία, και οργανώνει διαχρονικά την εκμετάλλευση της εργαζόμενης πλειοψηφίας και των πλουτοπαραγωγικών πόρων της χώρας από τους ντόπιους κεφαλαιοκράτες και τους ιμπεριαλιστές πάτρωνες της.
Αυτά γίνονται στην Κούβα, δηλαδή σε μια χώρα που κατέκτησε με επανάσταση την εθνική και λαϊκή κυριαρχία, και έχει οικοδομήσει δομές ουσιαστικής δημοκρατικής λαϊκής συμμετοχής.
Στην Ελλάδα η λαϊκή κυριαρχία καθ’ αυτή έχει ηττηθεί απο το 1949 από την αστική κυριαρχία, ενώ εδώ και 35 χρόνια τελούν σε διαρκές ξεχαρβάλωμα οι, μερικές αλλά σημαντικές, σχετικές κατακτήσεις της Μεταπολίτευσης. Επιλέον, τα τελευταία 15 χρόνια στην Ελλάδα ξεφτιλίστηκε επί παραδειγματισμώ κάθε έννοια εθνικής κυριαρχίας από την ιμπεριαλιστική επιβολή χιλιάδων επί χιλιάδων σελίδων μνημονίων που ψηφίστηκαν αδιάβαστα και μας “έστειλαν αδιάβαστους”, και τα οποία η άρχουσα τάξη καλοδέχτηκε ως “ευλογία” απέναντι στον ξεσηκωμό των λαϊκών στρωμάτων, ενώ η δημοκρατία υφίσταται διαρκείς βιασμούς και απαξιώσεις και ο λαός “απολαμβάνει” την πρωταγωνιστική του συμμετοχή ως αντικείμενο απανωτών εφαρμογών του Δόγματος του Σοκ.
Αυτά γίνονται στην Κούβα, μια χώρα που διοργανώνει, με σοβαρή διεπιστημονική προεργασία, μεγάλες διαδικασίες ουσιαστικής λαϊκής διαβούλευσης και συναπόφασης για να συζητήσει και να αποφασίσει για τα ζητήματα που την απασχολούν, για το πώς μπορεί και το πως θέλει να οργανώνει την κοινωνική ζωή.
Στην Ελλάδα ένας ανεκδιήγητος, βαθιά αντιδημοκράτης (νεο)φιλελεύθερος πρωθυπουργός, ανοίγει, υποτίθεται, το ζήτημα με μερικές ατάκες σε μια τηλεοπτική συνέντευξη, χωρίς να υπάρχει καν σχέδιο νόμου. Η δημόσια συζήτηση διοργανώνεται από τα καθεστωτικά ΜΜΕ των μεγαλοκαπιταλιστών με όρους θεάματος και παραπολιτικού κουτσομπολιού. Η θεσμική διαδικασία αφορά σε παζάρια με την εκκλησιαστική ιεραρχία και “μασάζ” βουλευτών (που -δόξα τω Θεώ- θα έχουν “ελευθερία” ψήφου σε επερχόμενες σχετικές ψηφοφορίες, γιατί είναι ζητήματα “συνείδησης” αυτά, δεν είναι σαν τα μνημόνια που δεν τους προκαλούσαν τέτοια ζόρια). Και ο μόνος “χώρος” που επιφυλάσσεται για την λαϊκή συμμετοχή είναι η εκτόνωση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλες αρένες, σ’ έναν διαρκή “εμφύλιο των φτωχών” που ενορχηστρώνεται από αστικό και ιμπεριαλιστικό “divide and rule”.
Η Κούβα βρίσκεται άλλωστε στην πρώτη γραμμή του αντι-ιμπεριαλιστικού αγώνα και της πάλης για την σοσιαλιστική αναδιοργάνωση της κοινωνίας.
Η Ελλάδα είναι αγκιστρωμένη στην σήψη της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης ενώ στις μεταπολεμικές δεκαετίες βρίσκεται με ιδιαίτερη ένταση μέσα στον κυκλώνα της ιμπεριαλιστικής ψυχροπολεμικής αντίδρασης και εν συνεχεία της (νεο)φιλελεύθερης ιμπεριαλιστικής επέκτασης και κρίσης, με όλο το νέφος της αντιδραστικής επιβολής που αυτή φέρει, σε κάθε επίπεδο, από το οικονομικό και το πολιτικό, μέχρι το ιδεολογικό και το πολιτισμικό, υπό την βαθαίνουσα κυριαρχία της αντιδραστικής ιμπεριαλιστικής ιδεολογίας, κυρίαρχα αμερικανικής και ευρωατλαντικής, είτε στην φιλελεύθερη μεταμοντέρνα είτε στην νεοσυντηρητική της εκδοχή. Κι αυτά σε μια χώρα που ανέκαθεν στην σύγχρονη ιστορία της (αν)ισορροπεί διαρκώς σε ένα ιδιαίτερα σύνθετο πλέγμα αντιθέσεων και αντιφάσεων κάθε είδους, (γεω)οικονομικών, (γεω)πολιτικών, πολιτισμικών και άλλων.
Πέρα όμως από την καθ’ αυτό, σύνθετη και σημαντική, συζήτηση περί οικογενειακού δικαίου, το βασικό πολιτικό ερώτημα που θα πρέπει να απασχολήσει όσους ανήκουν στο κομμουνιστικό κίνημα στην χώρα, δεν είναι το γιατί η βαθιά δημοκρατική και προοδευτική διαδικασία που έλαβε χώρα στην Κούβα έμεινε στην σκιά της κυρίαρχης συζήτησης και ενημέρωσης αλλά το γιατί αυτό συνέβη εν πολλοίς και στο αριστερό φάσμα, ακόμα και στο κομμουνιστικό. Έχει άραγε αυτό να κάνει, μόνο ή κυρίως, με την προσκόλληση σε “παλιές”, “συντηρητικές” ιδέες;
Η συζήτηση αυτή είναι σίγουρα πολυπαραγοντική. Θα πρέπει ωστόσο να λάβει σοβαρά υπόψη της την εξής διάσταση: η ιμπεριαλιστική επιβολή και ειδικά η αμερικανική επικυριαρχία στην ψυχροπολεμική Ευρώπη, μεταξύ άλλων πολλών, ασχολήθηκε επισταμένα -με οργανωμένη και μεθοδική προσπάθεια- με τη διαμόρφωση ενός συγκεκριμένου πλαισίου, μιας συγκεκριμένης παράδοσης και μεθοδολογίας μέσα στην οποία επιχειρήθηκε -και εν πολλοίς επιτεύχθηκε- να καναλιζαριστεί η κριτική ριζοσπαστική σκέψη. Βασική παράμετρος και επιδίωξη του πλαισίου αυτού ήταν η συλλήβδην απόρριψη του “υπαρκτού σοσιαλισμού”.
Η κομμουνιστική Αριστερά, αντιστάθηκε στην επιχείρηση αυτή, τόσο στην “επίσημη”, “φιλοσοβιετική” εκδοχή της όσο και σε άλλες “κριτικές” εκδοχές, θραύσματα παλιότερων ή εξελισσόμενων κρίσεων του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Αυτή η αντίσταση την διατήρησε στην “σωστή πλευρά της Ιστορίας”, χωρίς να σημαίνει αυτό, επ’ ουδενί, ότι ήταν απαλλαγμένη από αστοχίες, μονομέρειες ή και κραυγαλέα λάθη. Τα ρεύματα ωστόσο κριτικής σκέψης και αριστερής πολιτικής που προσαρμόστηκαν σε αυτόν τον “πολιτισμικό Ψυχρό Πόλεμο” είναι συνήθως, και όχι τυχαία, αυτά που σήμερα κάνουν πολιτική καριέρα στην ενεργητική υπεράσπιση κεντρικών επιλογών του ιμπεριαλισμού ως ιδεολογικά υποπροϊόντα της αυτάρεσκης ελιτίστικης αλαζονείας της (νεο)φιλελεύθερης μεταψυχροπολεμικής (υπερ)επέκτασης.
Μαζί με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και των συνδεδεμένων μ’ αυτήν Λαϊκών Δημοκρατιών της Ανατολικής Ευρώπης, στην φάση ακριβώς της νικηφόρας (ευρω)ατλαντικής (υπερ)επέκτασης, επήλθε και μια περαιτέρω αφομοιωτική προσαρμογή κριτικών και αριστερών ρευμάτων στην (νεο)φιλελεύθερη ιδεολογική επέλαση, που εξακολουθούσε να έχει σαν βασικό συστατικό της στοιχείο την αναδρομική απόρριψη του “υπαρκτού σοσιαλισμού”.
Η κομμουνιστική Αριστερά στην Ελλάδα, στην κυρίαρχη αλλά και σε αρκετές -όχι όλες- τις κριτικές εκδοχές της, δεν παρασύρθηκε ούτε από αυτό το -σαρωτικό αλλού- ρεύμα. Ωστόσο η πίεση της νέας πραγματικότητας, αντικειμενικής και ιδεολογικής, διαμόρφωσε σταδιακά μια νέα εναλλακτική διαδικασία αφομοιωτικής προσαρμογής, που επηρεάζει σημαντικά και την ελληνική κομμουνιστική Αριστερά, πατώντας και αξιοποιώντας πλευρές και των προηγούμενων αφομοιωτικών αστικών και ιμπεριαλιστικών εκστρατειών.
Η βασική ιδέα είναι η ίδια και αφορά την απόρριψη του “υπαρκτού σοσιαλισμού”, όχι όμως εν προκειμένω τόσο στην παρελθοντική ιστορική του διάσταση, αλλά κυρίως στην σύγχρονη, στην ζώσα, στην σήμερα υπαρκτή διάσταση των χωρών του “υπαρκτού σοσιαλισμού” καθώς και των χωρών του “υπαρκτού αντιμπεριαλισμού”. Οι μορφές και οι ιδεολογικές διατυπώσεις που παίρνει αυτή η “απόρριψη” ποικίλουν αλλά η πολιτική λειτουργία τους παραμένει η ίδια: “There Is No Alternative” στον υπαρκτό κόσμο γύρω μας. Αυτό εκδηλώνεται με την μορφή της απομόνωσης της ριζοσπαστικής κριτικής σκέψης και του εργατικού-λαϊκού κινήματος από την θεωρητική και πολιτική συζήτηση των χωρών του "υπαρκτού σοσιαλισμού" και του "υπαρκτού αντιμπεριαλισμού" και αντίστοιχα από τα αντιιμπεριαλιστικά κινήματα και τα σοσιαλιστικά και αντιμπεριαλιστικά κράτη και αντικειμενικά διευκολύνει την ιδεολογική κυριαρχία των "made in USA" και "made in EU" ιδεολογικών προϊόντων και την εμπέδωση του πολιτικού ευρωατλαντικού μονόδρομου.
Βεβαίως η Κούβα είναι δύσκολο να καταταχθεί ανοιχτά ως “καπιταλιστική χώρα” από την πλειοψηφία των οργανώσεων της κομμουνιστικής Αριστεράς στην Ελλάδα, χωρίς να πέσουν λεμονόκουπες από το ευρύτερο ακροατήριο της, που διατηρεί ακόμα -ευτυχώς- κάποια από τα χαρακτηριστικά της αριστερής αντιμπεριαλιστικής παράδοσης, η οποία παράδοση, παρεμπιπτόντως, αλληλεπιδρά με έναν αυθόρμητο λαϊκό αντιμπεριαλισμό που με διάφορες μορφές (ενίοτε και κακομορφισμένες) ενδημεί στη χώρα επί δεκαετίες, για διάφορους αντικειμενικούς και υποκειμενικούς λόγους.
Όμως ανοίγωντας συζήτηση για την Κούβα και με την Κούβα και το Κομμουνιστικό της Κόμμα, η κομμουνιστική Αριστερά θα αναγκαστεί να ανοίξει τη συζήτηση και σε άλλα επίπεδα. Θα πρέπει, παραδείγματος χάρη, να ανοίξει τη συζήτηση για την Κίνα και με την Κίνα και το Κομμουνιστικό της Κόμμα, καθώς και με διάφορους άλλους ενοχλητικούς “δράκους”, τους οποίους βολικά έχει κατατάξει στην κατηγορία “οξαποδώ”, στα πλαίσια της ευρύχωρης αφομοιωτικής διαδικασίας που της επιτρέπει να ομνύει πίστη στο “υπαρκτό παρελθόν” αρκεί να εξοβελίζει στο πυρ το εξώτερο την διαλεκτική του “υπαρκτού παρόντος” στη σχέση του με τον σοσιαλισμό, ως πραγματική κατάσταση και κίνηση που καταργεί την υπάρχουσα ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων. Οι συγκεκριμένες μορφές με τις οποίες αυτή η αφομοιωτική διαδικασία εκδηλώνεται μπορεί να είναι επιφανειακά αρκετά διαφορετικές (ανάλογα και με τις υπερ-ιδεολογικοποιημένες εκδοχές του παρελθόντος που υπερασπίζεται η κάθε ξεχωριστή περίπτωση) αλλά η ενοποιητική βάση είναι η ίδια.
Κι έτσι τρώει η μαρμάγκα και την Κούβα, που, άλλωστε, για πολλούς στην κομμουνιστική μας Αριστερά, έχει βάλει ανεπίτρεπτα “πολύ νερό στο κρασί της” - και εμείς οι Έλληνες είμαστε εξπέρ σ’ αυτό το ζήτημα από την εποχή των “Διονυσιακών” ακόμα!
Σε πείσμα των παραπάνω, και ως εμφατική επισήμανση ότι αυτά σημειώνονται ως μια αντιφατική διαδικασία που είναι εν τω γίγνεσθαι και μας αφορά άμεσα και όχι ως μια τετελεσμένη εξέλιξη απλά προς απολογισμό ή αφορισμό, το κλείσιμο του σημειώματος αυτού θα γίνει με ένα απόσπασμα από την στήλη Πατριδογνωμόνιο της Λιάνας Κανέλλη(!), από τον Ριζοσπάστη της 8ης-9ης Οκτώβρη 2022, λίγο μετά δηλαδή το δημοψήφισμα στην Κούβα για τον νέο οικογενειακό κώδικα:
“... οι θιασώτες των δυτικών καπιταλιστικών αξιών, αυτοί που αιωρούνται μεταξύ metοο και απαγόρευσης των αμβλώσεων, απαγορεύουν τις απεργίες, διατηρούν Γκουαντάναμο και θεωρούν τις καραβιές ενοικιαζόμενων εργαζομένων οτιδήποτε εκτός από δουλεία, δεν αντέχουν ούτε στα ψιλά της ειδησεογραφίας τους μια αναφορά στην κουβανική επανάσταση, την τωρινή, σε ό,τι αφορά το θεσμό της οικογένειας. Ετσι ασχολίαστο κι απαρατήρητο πέρασε το γεγονός ότι στην Κούβα έγινε δημοψήφισμα (75% η συμμετοχή) με το οποίο εγκρίθηκε (67% επί των εγκύρων) ο νέος οικογενειακός κώδικας. Σ' αυτόν αλλάζει ο ορισμός του γάμου σε «συναινετικό δεσμό μεταξύ δύο ανθρώπων», χωρίς προσδιορισμό φύλου. Δίνεται η δυνατότητα να αποκτήσουν τα ζευγάρια παιδιά με κάθε μορφή, υιοθεσία, υποβοηθητική αναπαραγωγή, παρένθετες μητέρες κ.λπ., αρκεί να μην εμπλέκονται κερδοσκοπικοί λόγοι. Στην οικογένεια αναγνωρίζεται η ισότητα της εξ αίματος συγγένειας με την ένωση ανθρώπων, σε μια σταθερή και διαρκή σχέση που προκύπτει από κοινωνικοσυναισθηματικούς δεσμούς. Έτσι προκύπτει αναγνώριση πολυγονεϊκότητας και το δικαίωμα του παιδιού στην επικοινωνία με όλο το συγγενικό δίκτυο προς όφελος, πρωταρχικώς, των παιδιών. Αναγνωρίζεται η οικιακή εργασία και ενισχύεται η συμμετοχή και των δύο φύλων σε αυτή. Το δημοψήφισμα ήρθε μετά από 79.000 διαδικασίες δημόσιας διαβούλευσης, μέσα από τις οποίες ο λαός ξανάγραψε τα μισά άρθρα του αρχικώς προταθέντος. Σε τεχνητό κώμα δεν αντέχει πολύ ούτε ο πραγματικός ασθενής, ούτε η πραγματική κοινωνία... Και το δίλημμα τείνει να διαμορφωθεί μόλις βγούμε απ' αυτό, ή όλεθρος ή επανάσταση”.
