Γιατί πραγματικά αιφνιδιάστηκε το Ισραήλ

Του Κώστα Ράπτη

Στον απόηχο των συγκλονιστικών εξελίξεων στη Μέση Ανατολή από το Σάββατο και μετά, διάχυτη είναι η απορία σχετικά με τον πλήρη αιφνιδιασμό των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών και ενόπλων δυνάμεων, που έδωσε κατά τις πρώτες ώρες αποφασιστικό πλεονέκτημα στην παλαιστινιακή ισλαμιστική οργάνωση Χαμάς.

Η απορία αυτή απαντάται σε διάφορους κύκλους με την συνωμοσιολογική ερμηνεία ότι κάποιο τμήμα της ισραηλινής ηγεσίας "άφησε να εξελιχθεί" η επίθεση της Χαμάς, προκειμένου μετά να έχει το ελεύθερο να "σβήσει τη Λωρίδα της Γάζας από τον χάρτη".

Η ερμηνεία αυτή είναι συνωμοσιολογική, διότι προϋποθέτει αφενός πως οι ηγεσίες γενικά και οι υπηρεσίες πληροφοριών ειδικότερα είναι (τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το εβραϊκό κράτος) αλάνθαστες ή παντοδύναμες και αφετέρου ότι ο ισολογισμός κόστους-οφέλους θα είναι συνολικά θετικός για το Ισραήλ.

Στην πραγματικότητα, η ιστορία όλων των μυστικών υπηρεσιών του κόσμου είναι σημαδεμένη από αλλεπάλληλες γκάφες - με κορυφαία ίσως την αδυναμία της CIA να προβλέψει την κατάρρευση της ίδιας της Σοβιετικής Ένωσης. Και πάντως στην περίπτωση του Ισραήλ είναι λογικό να αναμένει κανείς ότι στο κλίμα πολιτικής και κοινωνικής πόλωσης των προηγούμενων μηνών, ο συντονισμός των επιμέρους υπηρεσιών μεταξύ τους και με την κυβέρνηση Νετανιάχου δεν ήταν ο καλύτερος δυνατός.

Κατά βάθος, η αποτυχία δεν ήταν "τεχνικής" φύσεως, αλλά πολιτικής, οφειλόμενη πιθανότατα στην αδυναμία απαρτίωσης των επιμέρους πληροφοριών που εισέρρεαν σε μια ολοκληρωμένη εικόνα της απειλής. Και η αδυναμία αυτή προέκυπτε από μίαν αυτάρεσκη αίσθηση υπεροχής και υποτίμησης του αντιπάλου, η οποία συνολικά αποπνέει την στρατηγική κατεύθυνση του Ισραήλ (ή μάλλον την έλλειψή της) στα χρόνια του Νετανιάχου  και μεταφράσθηκε πλέον και σε τακτικό πρόβλημα. Άλλωστε από ανώνυμες δηλώσεις Ισραηλινών αξιωματούχων στο πρακτορείο Reuters αντιλαμβανόμαστε ότι ακόμη και ασκήσεις προσομοίωσης επίθεσης σε εβραϊκό οικισμό που πραγματοποιούσε η Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας προσπεράστηκαν μπροστά στην αίσθηση ότι η παλαιστινιακή οργάνωση είναι αφοσιωμένη σε οικονομικές διεκδικήσεις.

Αλλά και η λογική που θέλει λ.χ. τον Νετανιάχου να αναζητά το κατάλληλο πρόσχημα για να "σαρώσει" τη Λωρίδα της Γάζας δεν αντέχει σε λογικό έλεγχο. Είναι σαφές ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός εξασφαλίζει πλέον συσπείρωση όλων των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων του εβραϊκού ισραηλινού πληθυσμού και αφήνει πίσω του την αμφισβήτηση (και τις δικαστικές του περιπέτειες). Είναι επίσης σαφές, δεδομένης και της ύπαρξης Δυτικών πολιτών μεταξύ των νεκρών και των ομήρων, ότι η στήριξη της Δύσης προς το Ισραήλ θα είναι ομόθυμη. Και η προεργασία από ισραηλινής πλευράς (διακοπή ηλεκτροδότησης και υδροδότησης της Λωρίδας της Γάζας) προϊδεάζει για αμείλικτης ωμότητας ενέργειες, προκειμένου να αποκατασταθεί το τρωθέν γόητρο του εβραϊκού κράτους.

Όμως το γόητρο είναι το μεγαλύτερο "περιουσιακό στοιχείο". Και για κανένα από τα πιθανά πλεονεκτήματα εφεξής δεν θα ρίσκαρε κανείς στο Ισραήλ τις μαζικότατες απώλειες, την ανάδειξη των αδυναμιών του στρατιωτικού μηχανισμού, και τον τραυματισμό του αισθήματος ασφάλειας του πληθυσμού. Η βλάβη είναι ήδη πολύ μεγάλη.

Και οποιαδήποτε μελλοντική κίνηση εντός της Λωρίδας της Γάζας (ήτοι χερσαία κίνηση εφέδρων σε πυκνοκατοικημένη περιοχή) δεν είναι διόλου απλή υπόθεση, επιχειρησιακά και πολιτικά. Πόσo μάλλον όταν η Χεζμπολλάχ απειλεί σε μια τέτοια περίπτωση να ανοίξει και βόρειο μέτωπο.

Οι αλλεπάλληλες επιχειρήσεις του Ισραήλ στο πρόσφατο παρελθόν (με χρήση πυραύλων και αεροπορίας) εναντίον της Λωρίδας της Γάζας δεν "επέλυσαν" το πρόβλημα - και δεν θα επιλύσει ούτε και η εγκληματική φαντασίωση μιας εκτόπισης δύο εκατομμυρίων Παλαιστινίων προς την κατεύθυνση της Αιγύπτου, η οποία προφανώς και θα αποσταθεροποιηθεί. Σε αντίθεση δε με τη Δύση, ο υπόλοιπος πλανήτης δεν πρόκειται κάπως έτσι να αισθανθεί εγγύτερα προς το Ισραήλ...