-
Η μελέτη της HVA international είναι ένα εργαλείο στα χέρια της κυβέρνησης Μητσοτάκη για να μην κατασκευάσει φράγματα βάρους στους ορεινούς όγκους της Θεσσαλίας, γεγονός που θα έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχουν συχνά πλήγματα από καταστροφικές πλημμύρες.
-
Επίσης, για να χαρατσώσει τους αγρότες με τις τιμές του νερού και του ρεύματος, ώστε να εγκαταλείψουν τη βαμβακοκαλλιέργεια και την καλαμποκοκαλλιέργεια, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος της αγροτιάς της Θεσσαλίας να αναγκαστεί να εγκαταλείψει την αγροτική παραγωγή και το χωριό.
-
Προβάλλουν σαν λύση στους αγρότες της Θεσσαλίας τη στροφή στην κηπευτική παραγωγή αγροτικών προϊόντων, όταν την περίοδο 2009-2021 έχουν συρρικνωθεί τα καλλιεργούμενα στρέμματα και η παραγωγή κηπευτικών προϊόντων, λόγω των μαζικών εισαγωγών από χώρες του λεγόμενου τρίτου κόσμου σε εξευτελιστικές τιμές.
-
Αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατορθώσει να περάσει το μοντέλο που εισηγείται η HVA international του Μ. Γκουζούρη, κάμπτοντας την αντίσταση των θεσσαλών αγροτών, θα επιχειρήσει στη συνέχεια να το εφαρμόσει στους αγρότες σε όλη την Ελλάδα.
Ακόμη και ο γνωστός δημοσιογράφος της ΕΡΤ Κ. Παπαχλιμίντζος, που είναι κολαούζος της κυβέρνησης Μητσοτάκη, αναγκάστηκε να στριμώξει τον υφυπουργό Χρ. Τριαντόπουλου σε συνέντευξη που του πήρε στην πρωϊνή ζώνη της ΕΡΤ1 στις 5 Σεπτέμβρη του 2024.
Ο Παπαχλιμίντζος ανέφερε εισαγωγικά ότι μαζί με τη Χρ. Βίδου έκαναν περιοδεία στη Θεσσαλία. Γι’ αυτό, κατά τη γνώμη μας, αναγκάστηκε να αναφέρει στον Τριαντόπουλο ότι διάβασε την μελέτη των Ολλανδών και διαπίστωσε ότι προτείνει κάποιες σκληρές αποφάσεις που αν εφαρμοστούν θα έχουν σίγουρα πολιτικό κόστος. Θέλησε να εμφανιστεί στους αγρότες που επισκέφτηκε ως υπερασπιστής τους, αρχίζοντας ταυτόχρονα και το απαραίτητο «μασάζ».
Ομως, ενώ έχει διαβάσει τη μελέτη (της συμφοράς), απέφυγε σκόπιμα να αναφέρει τα σκληρά μέτρα που προτείνει η ολλανδική εταιρία, διευθύνων σύμβουλος της οποίας είναι ο Μίλτος Γκουζούρης, προφανώς για να μην φορτιστεί ακόμα περισσότερο το ήδη τεταμένο κλίμα στους θεσσαλούς αγρότες. Τα υπόλοιπα τα ανέλαβε η κυβερνητική προπαγάνδα και η διοίκηση της ΕΡΤ ως βασικός μοχλός της, που έκρινε σκόπιμο να θάψει στην κυριολεξία τα κρίσιμα σημεία, για να μην τα πληροφορηθούν οι αγρότες της Θεσσαλίας και της υπόλοιπης Ελλάδας και οι εργαζόμενοι στις πόλεις τι ακριβώς τους περιμένει.
Ολόκληρη η συνέντευξη Τριαντοπούλου ΕΔΩ (από το 2:47:53 μέχρι το 3:01:18). Απομαγνητοφωνήσαμε ένα τμήμα της, αυτό που «καίει» και γι’ αυτό το έθαψαν:
Παπαχλιμίντζος: Μια ερώτηση κ. υπουργέ. Οργανισμός Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας, τεράστιο θέμα. Εχει αναγγελθεί αλλά δεν έχει συσταθεί ακόμα, δεν ξέρουμε το ΔΣ, δεν ξέρουμε πότε θα το μάθουμε και επίσης τι θα κάνει. Τώρα προφανώς έχουμε περιορισμένο χρόνο για να το περιγράψετε, αλλά επειδή έχω διαβάσει την έκθεση των ολλανδών μελετητών, έχει κάποιες σκληρές αποφάσεις μέσα που προτείνει να ληφθούν. Πράγμα που καταλαβαίνω δεν θα αρέσει στους αγρότες που έχουν μάθει διαφορετικά με τα αρδευτικά έργα και πρέπει να ξεσυνηθίσουν. Θα τα κάνετε αυτά;
Τριαντόπουλος: Θα συνεργαστεί με τους αγρότες, θα συνεργαστεί με τους ΤΟΕΒ, θα συμμετέχουν οι ΤΟΕΒ μέσα στον Ενιαίο Φορέα…
Παπαχλιμίντζος: Πότε θα ‘ρθεί;
Τριαντόπουλος: …
Παπαχλιμίντζος: Είναι όμως έτοιμος; Γιατί απ’ ό,τι καταλαβαίνω δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα πότε θα ξεκινήσει να λειτουργεί. Είναι έτοιμος ο Οργανισμός και η κυβέρνηση να πάρει αποφάσεις που πιθανόν να έχουν πολιτικό κόστος; Γιατί αυτά που λέει η έκθεση των Ολλανδών, εάν εφαρμοστούν, θα έχουν σίγουρα πολιτικό κόστος.
Τριαντόπουλος: Ξέρετε, όλες οι μεταρρυθμίσεις έχουν ένα πολιτικό κόστος. Ειδικά στην αρχή που οι κοινωνίες δεν είναι εξοικειωμένες με τα θετικά αποτελέσματα που θα φέρουν αυτές οι μεταρρυθμίσεις…
Μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν προχώρησε σε μετάφραση της μελέτης της HVA Ιnternational. Προφανώς για να μην εξαγριωθούν η αγροτιά και οι εργαζόμενοι στις πόλεις με το άγριο ξεπάτωμα της αγροτικής οικονομίας και της αγροτιάς, που μεθοδεύουν από κοινού ο Μητσοτάκης με τον Γκουζούρη, σε πρώτη φάση στη Θεσσαλία.
Καθήσαμε, λοιπόν, και μεταφράσαμε δύο σημαντικά κεφάλαια της μελέτης (της συμφοράς) και θα τα παραθέσουμε παρακάτω, σχολιάζοντας παράλληλα πτυχές αυτής της αντιαγροτικής μελέτης (της συμφοράς).
Για την περιβόητη αντιπλημμυρική προστασία που εισηγείται η HVA Ιnternational
Καταρχάς, παραθέτουμε την κυνική ομολογία της ολλανδικής εταιρίας για την μη αποτελεσματικότητα των μέτρων αντιπλημμυρικής προστασίας που εισηγείται: «Ως εκ τούτου το Γενικό Σχέδιο χαρακτηρίζει τις περιοχές που υπέστησαν πλημμύρες μετά την καταιγίδα του Daniel ως περιοχές με υψηλή πιθανότητα πλημμύρας» (η έμφαση δική μας).
Η HVA Ιnternational ομολογεί ευθέως ότι τα αντιπλημμυρικά έργα που εισηγείται για τη Θεσσαλία είναι ανεπαρκή και γι’ αυτό υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι περιοχές της Θεσσαλίας που πλημμύρισαν από τον Daniel να εξακολουθήσουν να πλημμυρίζουν!
Παραθέτουμε σε μετάφραση όλο το κεφάλαιο της μελέτης (της συμφοράς) με τίτλο: «ΤΟΜΟΣ Ι: ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ».
Mετά την ανάγνωση αυτού του κεφαλαίου της μελέτης (της συμφοράς) οι περισσότεροι θα αναρωτηθούν γιατί οι ολλανδοί μελετητές προδιαγράφουν αυτή την εξέλιξη και μετά την κατασκευή των αντιπλημμυρικών έργων που εισηγούνται.
Αυτό θα συμβεί γιατί η μελέτη (της συμφοράς) αρνείται την κατασκευή φραγμάτων βάρους στους ορεινούς χειμάρρους της Θεσσαλίας (με επιστημονικούς όρους: έργα ορεινής υδρονομίας). Εισηγούνται την κατασκευή ταμιευτήρων (τα λεγόμενα μικρά φράγματα ελέγχου στους ορεινούς όγκους) για τη μείωση της ροής των υδάτων στις πεδινές εκτάσεις και τη χρήση των ήδη κατασκευασθέντων φραγμάτων και αυτού που θα κατασκευαστεί (είτε αποκλειστικά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είτε για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και για χρήση στην άρδευση των αγροτικών καλλιεργειών). Και όλα αυτά για τον έλεγχο δήθεν των πλημμυρικών φαινομένων!
Ας δούμε αρχικά τι είναι τα φράγματα βάρους ή έργα ορεινής υδρονομίας. Στις 4 Οκτώβρη του 2023, παρουσιάσαμε ένα βίντεο ανεβασμένο στο Διαδίκτυο, συνοδεύοντας την παρουσίαση με τον τίτλο: Τη δεκαετία του 1930 κατασκεύαζαν φράγματα βάρους στα ορεινά των χειμάρρων, σήμερα… αφήνουν τα βουνά να κατεβαίνουν στα πεδινά.
Από την παρακολούθηση του βίντεο διαπιστώνουμε ότι τα φράγματα και τα προφράγματα βάρους δεν είναι ένα σε κάθε ορεινό χείμαρρο αλλά περισσότερα και ότι σκοπός τους δεν είναι η μείωση της ροής των υδάτων (όπως βλακωδώς ισχυρίζονται οι ολλανδοί μελετητές με τους ταμιευτήρες που θέλουν να κατασκευάσουν), αλλά η απόσβεση της ορμητικότητας του χειμάρρου, με τη μετατροπή του σε απλή ροή και την απαλλαγή του από τις φερτές ύλες. Σύμφωνα με τις μελέτες για την κατασκευή των φραγμάτων βάρους, οι ανεξέλεγκτοι χείμαρροι κατεβάζουν κάθε χρόνο 86 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φερτές ύλες!
Για τα φράγματα βάρους αρχίσαμε να αρθρογραφούμε από τον Δεκέμβρη του 2021, μετά από διεξοδική επικοινωνία με δασολόγους που είχαν πλούσια εμπειρία στα έργα ορεινής υδρονομίας. Αυτό που αποδείχτηκε μέσα απ’ αυτή την αρθρογραφία είναι πως χωρίς την κατασκευή φραγμάτων βάρους στους ορεινούς χειμάρρους δεν εξασφαλίζεται αντιπλημμυρική προστασία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ
Ακρως απαραίτητη η κατασκευή φραγμάτων βάρους στους ορεινούς όγκους (31.12.2021)
Χωρίς φράγματα βάρους στα βουνά, οι πλημμύρες θα καταστρέφουν και θα σκοτώνουν (7.9.2023)
Δεν έχουν σκοπό να θωρακίσουν τον θεσσαλικό κάμπο με φράγματα βάρους στα ορεινά (7.2.2024)
Οταν δημοσιεύτηκε το τελευταίο άρθρο, το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας δεν είχε ακόμα δημοσιεύσει τη μελέτη (της συμφοράς) των Ολλανδών. Στις 13 Μάρτη του 2024 την ανέβασε στη «Διαβούλευση», για να γίνει δήθεν συζήτηση, να πάρουν μέρος οι αγρότες (!) και να εκφράσουν τις θέσεις τους.
Παραθέτουμε ένα εκτενές απόσπασμα από το πρώτο από τα παραπάνω άρθρα μας:
Ακρως απαραίτητη η κατασκευή φραγμάτων βάρους στους ορεινούς όγκους
Από το ρεπορτάζ που κάναμε μάθαμε ότι οι περιφέρειες Αττικής και Πελοποννήσου δεν είχαν αναλάβει ποτέ στο παρελθόν τη μελέτη και κατασκευή των απαραίτητων υδρονομικών έργων-φραγμάτων βάρους, χωρίς τα οποία καθίστανται ανήμπορα τα αντιδιαβρωτικά έργα να αντιμετωπίσουν και αποτρέψουν τα πλημμυρικά φαινόμενα. Ετσι εξηγούνται, για παράδειγμα, οι μεγάλες καταστροφές από τις πλημμύρες το 2017 στη Μάνδρα Αττικής. Αν είχαν κατασκευαστεί φράγματα βάρους στο όρος Πατέρας, δε θα είχαν γίνει οι μεγάλες καταστροφές και δε θα είχαν πνιγεί τόσοι άνθρωποι στη Μάνδρα.
Αυτό δεν είναι μόνο δικό μας συμπέρασμα. Το επισημαίνει σε άρθρα του ο Ηλίας Ζαλαβράς, συνταξιούχος Δασάρχης, στενός συνεργάτης του αείμνηστου Ντάφη, με πλούσιο έργο στην υπεράσπιση του δασικού πλούτου της χώρας, για το οποίο χαίρει μεγάλης εκτίμησης από το σύνολο των δασολόγων ανεξάρτητα από τις ιδεολογικοπολιτικές του απόψεις.
Παραθέτουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα από δύο άρθρα του που δημοσιεύτηκαν στο dasarxeio.com.
«Κύριο γνωστικό αντικείμενο της Δασολογίας είναι και το μάθημα της Δασοτεχνικής Διευθέτησης των Χειμάρρων ή ευρύτερα της Ορεινής Υδρονομικής.
Εκεί αναφέρεται ότι, όταν ένας χείμαρρος μετά από ραγδαία βροχή μεταφέρει πολλά υλικά διάβρωσης (άργιλο, άμμο, κροκκάλες, ογκόλιθους, δένδρα, κ.λπ.) τότε μετατρέπεται σε χείμαρρο λάβας. Και η καταστροφική του δράση, ουδόλως διαφέρει από την λάβα ενός ηφαιστείου. Πάλι και εφέτος οι δυστυχείς κάτοικοι της Μάνδρας υπήρξαν θύματα ενός τέτοιου χειμάρρου, που πήρε διαστάσεις βιβλικής καταστροφής με την απώλεια είκοσι τριών ανθρώπων. Στις εικόνες των τηλεοπτικών μέσων αποτυπώθηκε η απερίγραπτη, κατακλυσμιαία θολούρα και μανία, της παρασυρτικής δύναμης της μεγίστης πλημμυρικής απορροής.
Oμως η έκρηξη ενός ηφαιστείου δεν μπορεί να προβλεφθεί και εν πολλοίς το κακό ν΄ αντιμετωπισθεί. Στην περίπτωση όμως των χειμαρρικών καταστροφών, η όλη κατάσταση είναι προβλέψιμη και αντιμετωπίσιμη με δασοτεχνικά έργα διευθέτησης, τόσο στο πεδινό τμήμα του χειμάρρου (κοίτη εκκενώσεως), όσο κυρίως στη λεκάνη απορροής του…
Την Δασική όμως Υπηρεσία την απέκλεισε ο διάχυτος στις ιθύνουσες τάξεις της κοινωνίας λαϊκισμός της τελευταίας 15ετίας, αφού την έχει πλέον μαντρώσει σε μερικά μόνο διοικητικά καθήκοντα, με σκοπό την κατάργησή της και εμμέσως του αξιώματος του Δασάρχη. Αγνοώντας το γεγονός ότι μόνο αυτή έχει να επιδείξει τεράστια έργα δασικής ανάπτυξης και προπάντων αποτελεσματικής διευθέτησης χειμάρρων. Αφού παλαιότερα είχε και ειδική υπηρεσία (Υ.Δ.Ε.) που αποκλειστικά ασχολούνταν με το σοβαρό αυτό θέμα, που ως γνωστόν, από την αρχαιότητα ακόμα, ταλαιπωρεί την χώρας μας. Υπολογίζεται ότι 500 χείμαρροι την ρημάζουν κάθε χρόνο μεταφέροντας στην θάλασσα 200.000 στρέμματα γόνιμης γης…
Oμως όπως επανειλημμένα το φώναζαν κάτοικοι θύματα “το κακό ξεκίνησε από το βουνό Πατέρας“. Εκεί λόγω πυρκαϊάς καταστράφηκε κάθε μορφή βλάστησης και το έδαφος των γυμνών απότομων πλαγιών του, μετά το μαστίγωμα της καταιγίδας χαραδρώθηκε και παρασύρθηκε προς τα κάτω. Αυτά τα υλικά διαβρώσεως (στερεοπαροχή) έχουν και την κύρια ευθύνη “φουσκώματος“ σε μορφή λάβας, των καταστρεπτικών νερών του χειμάρρου.
Με λίγα λόγια τα προγραμματιζόμενα να γίνουν έργα στην πεδινή κοίτη του χειμάρρου, δεν θα είναι σίγουρα και αποτελεσματικά διαχρονικά, εάν πρώτιστα δεν αντιμετωπισθεί με έργα τεχνικά και φυτοκομικά το πρόβλημα της διάβρωσης στην έκταση της λεκάνης απορροής, στο βουνό Πατέρας.
Εξάλλου η αποκτηθείσα από την Δασική Υπηρεσία πολυετής πείρα και πρακτική απέδειξε ότι ο αγώνας κατά των χειμάρρων διεξάγεται στην ορεινή περιοχή» (Ο χείμαρρος λάβας στη Μάνδρα Αττικής και η μαντρωμένη δασική υπηρεσία, 29/11/2017, οι εμφάσεις δικές μας).
Εγκάρσια φράγματα σε χείμαρρο λάβας (Πάμισος) περιοχής Μουζακίου Καρδίτσας.
«Τι φταίει όμως στη περιοχή αυτή και γενικότερα σ’ όλη την χώρα μας και οι χείμαρροι μετά από μια ραγδαία βροχή “φουσκώνουν“ τα νερά τους και παρασέρνουν στα διάβα τους ό,τι βρουν μπροστά τους;
Η ορεινή διαμόρφωση, η ραγδαιότητα των βροχοπτώσεων, η μικρή δασοκάλυψη (19%), που χαρακτηρίζουν τον ελλαδικό χώρο, ευθύνονται πρωτίστως για την πρόκληση έντονων διαβρώσεων και άλλων χειμαρρικών φαινομένων. Υπολογίζεται ότι χίλια καταστρεπτικά ρεύματα τον αυλακώνουν κάθε χρόνο και μεταφέρουν στα πεδινά 86.000.000 κ.μ. φερτές ύλες. Είναι αυτές που μαζί με τον μεγάλο όγκο των βροχών προκαλούν την αύξηση της παροχής και της παρασυρτικής δύναμης των ορεινών υδάτινων ρευμάτων.
Σε παλαιότερες εποχές μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού της χώρας ζούσε στην ύπαιθρο. Είχε μεγάλη επίπονη εμπειρία πεζοπορίας υπό βροχή, κατά μήκος χειμάρρων και ποταμών. Στα τραγούδια του περιγράφει παρόμοιες καταστάσεις:
“Και το ποτάμι ήταν θολό, θολό κατεβασμένο. Φέρνει λιθάρια ριζιμιά, δέντρα ξεριζωμένα…“
Σήμερα οι τηλεοπτικές κάμερες δείχνουν ζωντανά την μανία της παρασυρτικής δύναμης της θολούρας των ποταμών και τα οικτρά αποτελέσματά της, στη πεδινή περιοχή. Ξεσηκώνονται θύελλες διαμαρτυριών, για προχειρότητες στην κατασκευή αναχωμάτων και άλλων παράλληλων, προς την ροή τεχνικών έργων. Ολοι ψάχνονται να εντοπίσουν την ρίζα του κακού, χωρίς να δίνουν σημασία στην επισήμανση πολλών απλών πληγέντων κατοίκων, ότι “το κακό ξεκίνησε από το βουνό“.
Αποτέλεσμα ο προγραμματισμός και η κατασκευή έργων μόνο στη πεδινή περιοχή που μακροπρόθεσμα όμως αποδεικνύονται αναποτελεσματικά, αφού αργά ή γρήγορα οι χειμαρρικές προσχώσεις τις αχρηστεύουν. Ακόμα και υδροηλεκτρικά φράγματα της ΔΕΗ απειλούνται από τον ίδιο κίνδυνο, όπως το φράγμα στο Λούρο που η λίμνη του, έχει προσχωθεί εδώ και χρόνια. Ας το έχουν λοιπόν υπόψη τους όσοι υποστηρίζουν ότι το υπό μελέτη και κατασκευή αντίστοιχο φράγμα Μουζακίου, χωρίς την παράλληλη εκτέλεση ορεινών υδρονομικών έργων, θα αντιμετωπίσει το όλο πρόβλημα». (Τι και «τις πταίει» για τις βιβλικές καταστροφές των χειμάρρων στην Καρδίτσα και στο Μουζάκι, 18/10/2020, οι εμφάσεις δικές μας).
Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένη και πρακτικά επιβεβλημένη, λοιπόν, η αναγκαιότητα κατασκευής φραγμάτων βάρους στους ορεινούς όγκους όλης της Ελλάδας. Με την κατασκευή τους αποτρέπεται η κάθοδος στις πεδιάδες των καταστροφικών φερτών υλών, που ανέρχονται σε δεκάδες εκατομμύρια κυβικά μέτρα, και εκτονώνεται η τρομερή πίεση των χειμάρρων που μαζί με τις φερτές ύλες λειτουργούν σαν τη λάβα των υφαιστείων.
Τα φράγματα και τα προφράγματα δεν είναι ένα σε κάθε ορμητικό χείμαρρο, αλλά περισσότερα. Το νερό ρέει ομαλά μετά το τελευταίο φράγμα και μπορεί στη συνέχεια να συλλεγεί, είτε για υδροηλεκτρικά έργα είτε για άρδευση στις αγροτικές καλλιέργειες.
Μελέτη της καταστροφής
Αυτός είναι ο σημαντικός ρόλος των φραγμάτων βάρους. Δεν μιλάμε για μείωση της ροής των χειμάρρων με μικρά φράγματα ελέγχου, που σε άλλα σημεία της μελέτης (της συμφοράς) οι Ολλανδοί τα βαφτίζουν ταμιευτήρες.
Περαιτέρω, η άποψη που διατυπώνουν, ότι το υδροηλεκτρικό φράγμα στο Σμόκοβο και αυτό που θα κατασκευαστεί στον Ενιπέα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αντιπλημμυρική προστασία, είναι επικίνδυνη και καταστροφική, γιατί με τα εκατομμύρια κυβικά μέτρα φερτών υλών που θα συσσωρευτούν σ’ αυτά, δε θα μπορούν να λειτουργήσουν για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και άρδευση αγροτικών καλλιεργειών. Ιδιαίτερα το φράγμα του Ενιπέα, που σχεδιάζεται -εκτός των άλλων- να λειτουργήσει ως δεξαμενή πόσιμου νερού, δεν μπορεί να μετατραπεί σε ταμιευτήρα φερτών υλών εκατομμυρίων κυβικών μέτρων.
Ιδού μερικά μαργαριτάρια των Ολλανδών για τη δήθεν αντιπλημμυρική προστασία, από το κεφάλαιο της μελέτης: «ΤΟΜΟΣ Ι: ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ» (οι εμφάσεις δικές μας):
«Λύσεις με βάση τη φύση και φράγματα ελέγχου
Το Γενικό Σχέδιο αναγνωρίζει ότι η στήριξη αποκλειστικά σε λύσεις που βασίζονται στη φύση μπορεί να αποτύχει στον περιορισμό των τεράστιων όγκων νερού που εξαπολύονται κατά τη διάρκεια σοβαρών καιρικών φαινομένων όπως η καταιγίδα Daniel. Ως στρατηγική βελτίωση, η πρόταση εισάγει μια υβριδική προσέγγιση. Αυτή περιλαμβάνει την εφαρμογή μικρών δομών κατακράτησης νερού που συμπληρώνονται από παρεμβάσεις με βάση τη φύση, όπως η αναφύτευση και η αναδάσωση. Μαζί, τα στοιχεία αυτά συνεργούν για την ενίσχυση της περιοχής, προσφέροντας όχι μόνο αυξημένη προστασία αλλά και ενισχυμένη ικανότητα συγκράτησης πλημμυρικών υδάτων…» (σελίδα 32).
«Η αποτελεσματική συγκράτηση των ορεινών υδάτων περιλαμβάνει κυρίως την κατασκευή μικρών κατασκευών, ιδίως φραγμάτων ελέγχου, σχεδιασμένων για να διαχέουν την ενέργεια και να περιορίζουν την επιφανειακή απορροή και τη ροή ιζημάτων από τις ρεματιές»… (σελίδα 33).
«Μεγάλα φράγματα
Ενώ το παρόν Γενικό Σχέδιο συνιστά να διερευνηθούν πρώτα όλες οι δυνατότητες κατασκευής φραγμάτων ελέγχου σε συνδυασμό με λύσεις που βασίζονται στη φύση, δεν αποκλείεται η κατασκευή μεγαλύτερων φραγμάτων. Η τεχνική και οικονομική σκοπιμότητα πρόσθετων μεγάλων φραγμάτων αναμένεται να είναι περιορισμένη για την περιοχή της Θεσσαλίας. Στην Ελλάδα η κατασκευή φραγμάτων συχνά προωθείται και επιλέγεται ως η πρώτη επιλογή για την επίλυση υδατικών προβλημάτων δεδομένου ότι φράγματα έχουν ήδη κατασκευαστεί ή προγραμματιστεί στις περισσότερες βιώσιμες τοποθεσίες. Ο σχεδιασμός οικονομικά αποδοτικών φραγμάτων στις υπόλοιπες, λιγότερο ευνοϊκές θέσεις αποτελεί σημαντική πρόκληση»… (σελίδα 35).
«Τονίζεται ότι τα υφιστάμενα και μελλοντικά μεγάλα φράγματα μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση των πλημμυρών, παρέχοντας σημαντικούς ταμιευτήρες για την προσωρινή αποθήκευση των πλημμυρικών υδάτων. Το φράγμα Σμόκοβο, το μοναδικό μεγάλο φράγμα μέχρι στιγμής, διαθέτει αποθηκευτική ικανότητα 240 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων. Επί του παρόντος χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και την άρδευση 25.000 εκταρίων γης, και αποτελεί βασικό στοιχείο της ευρύτερης στρατηγικής διαχείρισης των πλημμυρών στην περιοχή.
Επί του παρόντος βρίσκονται σε εξέλιξη οι προετοιμασίες για την κατασκευή του φράγματος Ενιπέα, που βρίσκεται περίπου 5 χλμ. ανατολικά της κοινότητας Σκοπιάς (βλ. επίσης Εικόνα 1011). Ο πρωταρχικός στόχος του φράγματος είναι να παρέχει αρδευτικό νερό στον Τοπικό Οργανισμό Εγγείων Βελτιώσεων Φαρσάλων και στον Τοπικό Οργανισμό Εγγείων Βελτιώσεων Θεσσαλιώτιδας και Τιτανίου (Νομός Καρδίτσας), καλύπτοντας μια συνολική έκταση πάνω από 10.000 εκτάρια αρδευόμενης γης. Επιπλέον, το φράγμα αποσκοπεί στην παροχή νερού στην πόλη των Φαρσάλων και τριάντα έναν οικισμούς στην περιοχή των Φαρσάλων. Η προβλεπόμενη χωρητικότητα του»… (σελίδα 37).
«Το φράγμα Σμόκοβο και το επερχόμενο φράγμα Ενιπέα, μαζί με άλλα μικρότερα υφιστάμενα φράγματα και ταμιευτήρες, χρειάζονται ολοκληρωμένες αξιολογήσεις. Τα πρωτόκολλα για τη λειτουργία των φραγμάτων κατά τη διάρκεια ξαφνικών πλημμυρών πρέπει να (επανα)αναπτυχθούν για να εξασφαλιστεί η έγκαιρη απελευθέρωση νερού και να δημιουργηθεί πρόσθετη ικανότητα συγκράτησης νερού» (σελίδα 38).
Ξεπάτωμα της αγροτιάς
Πριν από πολλά χρόνια, όταν έπεφτε μαχαίρι στο εισόδημα των βαμβακοκαλλιεργητών, ο Σημίτης, ένας αδίστακτος αστός πολιτικός πλημμυρισμένος από μίσος για τη φτωχή αγροτιά, είχε κάνει την περιβόητη πρόταση να παρατήσουν τα βαμπάκια και να βάλουν… σπαράγγια! Οι Ολλανδοί εισηγούνται αντίστοιχης σκληρότητας και κοινωνικής αναλγησίας μέτρα στο κεφάλαιο με τίτλο: «ΤΟΜΟΣ IV: ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ». Το παραθέτουμε μεταφρασμένο.
Κεντρική τους ιδέα είναι να υποχρεωθούν, μέσα στην επόμενη εξαετία, οι αγρότες στη Θεσσαλία να εγκαταλείψουν τη βαμβακοκαλλιέργεια και την καλαμποκοκαλλιέργεια και να στραφούν στην κηπευτική καλλιέργεια και στη δενδροκαλλιέργεια!
Για να αναγκαστούν οι αγρότες να στραφούν σ’ αυτές τις καλλιέργειες, προτείνουν στην κυβέρνηση Μητσοτάκη να επιβάλει χαράτσι τόσο στην κατανάλωση νερού όσο κα στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για άντληση νερού με γεωτρήσεις!
Στις σελίδες 10 και 11 διαβάζουμε (οι εμφάσεις δικές μας):
«Η κυβέρνηση έχει στη διάθεσή της διάφορες επιλογές για τη μείωση της απόληψης υπόγειων υδάτων, οι οποίες μπορούν να εφαρμοστούν, παρέχοντας ταυτόχρονα στους αγρότες βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις.
Επί του παρόντος, το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για τους αγρότες στη Θεσσαλία επιδοτείται και ένα σημαντικό μέρος αυτής της επιδότησης χρησιμοποιείται για την επιδότηση του κόστους άντλησης υπόγειων υδάτων.
Επομένως, η άντληση υπόγειων υδάτων στην ουσία επιδοτείται. Αν και η απόσυρση αυτής της επιδότησης μπορεί να είναι μια αντιδημοφιλής απόφαση, είναι ένα απλό μέτρο που θα ενθαρρύνει τους αγρότες να διερευνήσουν εναλλακτικές λύσεις, όπως η καλλιέργεια ποτιζόμενων από τη βροχή καλλιεργειών ή την επιλογή λιγότερο υδροβόρων καλλιεργειών. Η κυβέρνηση θα πρέπει όχι μόνο να ανακαλέσει την ενεργειακή επιδότηση, αλλά και να την ανακατευθύνει προς πρωτοβουλίες που προωθούν τη βιώσιμη γεωργία με μειωμένη κατανάλωση υπόγειων υδάτων.
2. Επιβολή αυστηρών περιορισμών ή πλήρης απαγόρευση της εξόρυξης υπόγειων υδάτων, γεγονός που απαιτεί ισχυρές δυνατότητες επιβολής.
3. Εισαγωγή τελών για την άντληση υπόγειων υδάτων, υπό την προϋπόθεση ισχυρής ικανότητας επιβολής της νομοθεσίας…
Συνοψίζοντας, η κυβέρνηση καλείται να σταματήσει αμέσως την έμμεση προώθηση της άντλησης υπόγειων υδάτων μέσω της επιδότησης της ηλεκτρικής ενέργειας και να παράσχει εναλλακτικές επιλογές νερού για τους Θεσσαλούς αγρότες»!
Στη σελίδα 15 διαβάζουμε:
«Η εφαρμογή ενός συστήματος που οι αγρότες πληρώνουν για τη χρήση του νερού διασφαλίζει ότι αυτός ο πολύτιμος πόρος κατευθύνεται σε περιοχές που αποφέρουν τα περισσότερα έσοδα. Επιπλέον, ένας τέτοιος μηχανισμός τιμολόγησης λειτουργεί αποτρεπτικά κατά της υπερβολικής και σπάταλης χρήσης νερού.
Για να είναι αποτελεσματικό αυτό το νομισματικό σύστημα χρέωσης, είναι απαραίτητη η ακριβής μέτρηση της κατανάλωσης νερού σε κάθε εκμετάλλευση, με χρεώσεις που αντιστοιχούν στον όγκο που χρησιμοποιείται…».
Στη σελίδα 33 διαβάζουμε:
«Μια άλλη λύση είναι η προμήθεια ζωοτροφών από άλλες περιοχές της Ελλάδας όπου το νερό δεν είναι τόσο σπάνιο. Αν και μια τέτοια λύση μπορεί να αυξήσει το κόστος των ζωοτροφών, αυτό θα μπορούσε εύκολα να αντισταθμιστεί με την καλλιέργεια άλλων καλλιεργειών στη θέση του τριφυλλιού».
Στη σελίδα 36 διαβάζουμε:
«Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η κατανάλωση νερού, μία από τις κύριες στρατηγικές θα είναι η σταδιακή διακοπή της άρδευσης των αροτραίων καλλιεργειών (βασικά της βαμβακοκαλλιέργειας και της καλαμποκαλλιέργειας με το πρόσχημα ότι δαπανούν πολύ νερο) στη Θεσσαλία σε διάστημα 6 ετών, με ταυτόχρονο διπλασιασμό της έκτασης των κηπευτικών εντός του ίδιου χρονικού διαστήματος».
Στο κεφάλαιο «ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ», προσδιορίζεται ότι η διακοπή της άρδευσης των αροτραίων καλλιεργειών αφορά τη βαμβακοκαλλιέργεια και την καλαμποκοκαλλιέργεια:
«Αυτό που προτείνεται ως λύση ώστε να διασφαλιστεί το εισόδημα των αγροτών και παράλληλα να προστατευτεί ο υδροφόρος ορίζοντας της περιοχής, είναι να υλοποιηθεί μια σταδιακή, πολυετήςκαι συντονισμένη μετάβαση στις καλλιέργειες, από χαμηλής αξίας και υψηλών απαιτήσεων σε νερό (π.χ.βαμβάκι και καλαμπόκι) σε καλλιέργειες κηπευτικών και φρούτων που απαιτούν (τις περισσότερες φορές) λιγότερο νερό και χώρο, ενώ παράλληλα έχουν υψηλότερη αξία παράγοντας μεγαλύτερο εισόδημα για τους παραγωγούς» (σελίδα 10, η έμφαση δική μας).
Στις σελίδες 37 και 38 διαβάζουμε:
«Η στροφή προς την κηπευτική απαιτεί επενδύσεις για τη μετατροπή των γεωργικών εκμεταλλεύσεων σε κόμβους παραγωγής λαχανικών και φρούτων. Οι οικονομικές αποδόσεις από τις επενδύσεις στην παραγωγή λαχανικών θα είναι άμεσες, ενώ οι αποδόσεις από τις επενδύσεις στην παραγωγή φρούτων θα χρειαστούν περίπου τέσσερα χρόνια, μέχρι την πρώτη συγκομιδή. Αυτό το προτεινόμενο καθεστώς για τη νέα παραγωγή κηπευτικών συνεπάγεται ετήσιες επενδύσεις ύψους σχεδόν 2 δισεκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή σχεδόν 12 δισεκατομμύρια ευρώ κατά τη διάρκεια της 6ετούς μεταβατικής περιόδου για τον ιδιωτικό τομέα. Η κυβερνητική στήριξη για να γίνει αυτή η στροφή μπορεί να διευκολύνει και να επιταχύνει αυτή τη μετάβαση»!
Είναι ολοφάνερο ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα χρησιμοποιήσει τη μελέτη-καρικατούρα της HVA Ιnternational για να υποχρεώσει τους αγρότες της Θεσσαλίας να σταματήσουν τη βαμβακοκαλλιέργεια και την καλαμποκοκαλλιέργεια, με το πρόσχημα ότι χρησιμοποιούν πολύ νερό, και να στραφούν στην κηπευτική καλλιέργεια και στη δενδροκαλλιέργεια, σαν δήθεν πιο προσοδοφόρες.
Οι Ολλανδοί του Γκουζούλη πιάνονται με τη γίδα στην πλάτη, όταν προτείνουν στους θεσσαλούς αγρότες να στραφούν στην κηπευτική καλλέργεια με το επιχείρημα ότι είναι πιο προσοδοφόρα. Η κηπευτική καλλιέργεια στην Ελλάδα συρρικνώθηκε την περίοδο 2009-2021, ως συνέπεια του ότι στην Ευρωπαϊκή Ενωση (και στη χώρα μας) εισάγονται αθρόα κηπευτικά προϊόντα, σε πολύ χαμηλές τιμές, από χώρες του λεγόμενου τρίτου κόσμου, με αποτέλεσμα η εγχώρια κηπευτική παραγωγή να είναι ασύμφορη.
Αυτό συμβαίνει επειδή ο γαλλογερμανικός άξονας που διαφεντεύει της τύχες της ΕΕ κατήργησε τους δασμούς και τις ποσοστώσεις στις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων απ’ αυτές τις χώρες, προκειμένου να τις καθυποτάξει οικονομικά και πολιτικά. Εχουμε αποδείξει, με βάση στοιχεία που πήραμε από την ΕΛΣΤΑΤ, ότι συρρικνώθηκε δραστικά όχι μόνο η παραγωγή κηπευτικών, αλλά συνολικά η αγροτική παραγωγή.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Το ρήμαγμα τα αγροτικής παραγωγής σε αριθμούς
Από το παραπάνω άρθρο παραθέτουμε το κομμάτι που αναφέρεται στην κηπευτική παραγωγή:
Πατάτες και Πεπονοειδή
Πατάτες
Το 2011 καλλιεργήθηκαν 446.424 στρέμματα, ενώ το 2021 καλλιεργήθηκαν 123.176 στρέμματα. Δηλαδή, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις μειώθηκαν κατά 323.248 στρέμματα (ποσοστό μείωσης της παραγωγής 72%)!.
Το 2011 παρήχθησαν 902.493 τόνοι, ενώ το 2021 παρήχθησαν 352.714 τόνοι, δηλαδή 549.779 τόνοι λιγότερο (ποσοστό μείωσης της παραγωγής πάνω από 72%)!
Καρπούζια
Το 2011 καλλιεργήθηκαν 167.063 στρέμματα, ενώ το 2021 καλλιεργήθηκαν 77.270 στρέμματα. 89.793 λιγότερα στρέμματα.
Το 2011 παρήχθησαν 639.216 τόνοι και το 2021 παρήχθησαν 346.814 τόνοι, δηλαδή παρήχθησαν 286.502 τόνοι λιγότερο (ποσοστό μείωσης της παραγωγής 45%).
Πεπόνια
Το 2011 καλλιεργήθηκαν 85.100, ενώ το 2021 καλλιεργήθηκαν 33.563 στρέμματα. Δηλαδή καλλιεργήθηκαν 51.537 λιγότερα στρέμματα.
Το 2011 παρήχθησαν 176.600 τόνοι, ενώ το 2021 παρήχθησαν 71.983 τόνοι, δηλαδή παρήχθησαν 104.617 τόνοι λιγότερο (ποσοστό μείωσης της παραγωγής σχεδόν 60%)!
Κηπευτικά αγροτικά προϊόντα
Στους Πίνακες 8-11 καταγράφονται 27 κηπευτικά προϊόντα και η κατηγορία «λοιπά λαχανικά». Σε αυτή την κατηγορία είχαν παραχθεί το 2011 440.448 τόνοι περισσότεροι σε σχέση με το 2021!
Από τα 27 κηπευτικά που κατονομάζονται τα τέσσερα (ντομάτες, αγγούρια, μελιτζάνες και πιπεριές) παράγονται και στην ύπαιθρο και σε θερμοκήπια.
Το 2021 σε σχέση με το 2011 παρήχθησαν στα θερμοκήπια 9.407 τόνοι ντομάτας περισσότεροι, αλλά συνολικά σε ύπαιθρο και θερμοκήπια το 2011 είχαν παραχθεί 331.478 τόνοι περισσότεροι σε σχέση με το 2021.
Το 2011 είχαν παραχθεί αγγούρια στα θερμοκήπια 18.003 τόνοι περισσότεροι από το 2021, ενώ συνολικά (σε ύπαιθρο και θερμοκήπια) το 2011 η παραγωγή αγγουριών ήταν 35.789 τόνοι περισσότεροι από την παραγωγή του 2021.
Το 2021 είχαν παραχθεί στα θερμοκήπια 6.526 περισσότεροι τόνοι μελιτζάνας σε σχέση με το 2011, όμως συνολικά (σε ύπαιθρο και θερμοκήπια) το 2011 είχαν παραχθεί 31.300 τόνοι περισσότεροι από το 2021.
Το 2021 σε σχέση με το 2016 παρήχθησαν στα θερμοκήπια 27.469 περισσότεροι τόνοι πιπεριών, αλλά η συνολική παραγωγή πιπεριών (σε ύπαιθρο και θερμοκήπια) το 2016 ήταν 6.912 τόνοι περισσότεροι σε σχέση με το 2021.
Από τα 27 κηπευτικά μόνο η παραγωγή στο σπανάκι και στις φράουλες ήταν περισσότερη το 2021 σε σχέση με το 2011 (70.896 και 70.337 τόνοι, αντίστοιχα).
Από τα υπόλοιπα 17 κηπευτικά προϊόντα, στα 14 η σύγκριση γίνεται για την περίοδο 2011 με 2021 και στα 3 για την περίοδο 2016 με 2021. Οι μειώσεις της παραγωγής το 2021 (σε σύγκριση είτε με το 2011 είτε με το 2016) κυμαίνονται από μικρές μέχρι μεγάλες.
Για τα 14 κηπευτικά προϊόντα οι μειώσεις ήταν (σε τόνους):
- Βιομηχανική ντομάτα: 303.324
- Φασολάκια: 17.502
- Λάχανα: 117.444
- Κουνουπίδια: 59.872
- Κολοκυθάκια: 46.181
- Κρεμμύδια ξερά: 104.998
- Σκόρδα ξερά: 5.268
- Αγκινάρες: 21.338
- Ραδίκια-αντίδια: 18.413
- Αρακάς: 5.243
- Μπάμιες: 10.753
- Πράσα: 29.442
- Μαρούλια: 53.693
- Σπραράγγια: 5.052.
Στα 3 κηπευτικά προϊόντα οι μειώσεις ήταν (σε τόνους):
- Μπρόκολο: 11.846
- Κρεμμύδια χλωρά: 8.406
- Καρότα: 6.470
Από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που παρουσιάσαμε καταδείχτηκε με απόλυτο τρόπο η μεγάλη καταστροφή που υπέστη ο φυτικός τομέας της αγροτικής παραγωγής στη χώρα μας (που ήταν καπιταλιστική και πριν την ένταξή της στην ΕΕ), ως συνέπεια της ένταξης στην ΕΕ και στη συνέχεια της αλλαγής στρατηγικής του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, που επέτρεψε την ελεύθερη εισαγωγή στην ευρωπαϊκή αγορά των αγροτικών προϊόντων από χώρες του λεγόμενου τρίτου κόσμου, προκειμένου να διεισδύσει και να κυριαρχήσει στις αγορές τους.
Η στροφή στην κηπευτική καλλιέργεια, που συνιστά σαν διέξοδο για τους αγρότες της Θεσσαλίας η ολλανδική HVA, είναι μεγάλη απάτη. Αρκεί και μόνο αυτό που η ίδια «ξεφουρνίζει»: στο διάστημα των έξι χρόνων της στροφής από τις αροτραίες καλλιέργειες στις κηπευτικές θα χρειαστεί οι αγρότες να δαπανήσουν 12 δισεκατομμύρια ευρώ!
Επαναλαμβάνουμε, λοιπόν, πως αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατορθώσει να περάσει την καταστροφική μελέτη των Ολλανδών του Γκουζούρη, λυγίζοντας την αντίσταση των θεσσαλών αγροτών, το επόμενο βήμα θα είναι να επιχειρήσει να την επιβάλει σε όλη την αγροτιά της χώρας μας.
Γεράσιμος Λιόντος
