Αισθήματα ανησυχίας, ίσως και οργής

 

 

του Δημήτρη Καλτσώνη

καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου

Πάντειο Πανεπιστήμιο

 

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 3/2/2021

 

 

Οι διερευνητικές ξεκίνησαν. Μπορούμε μάλλον με ασφάλεια να διακρίνουμε δυο οδούς εξέλιξης των διαπραγματεύσεων. Η μία εκδοχή είναι ότι δεν θα οδηγήσουν πουθενά. Η Τουρκία, είτε κυνικά είτε και με περισσότερο έμμεσους τρόπους, θα συνεχίσει να θέτει και να προωθεί το σύνολο των παράνομων διεκδικήσεών της. Η ελληνική πλευρά, ίσως εμμένει στη δημόσια πάγια θέση των ελληνικών κυβερνήσεων ότι το μόνο προς διευθέτηση ζήτημα είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ. Αυτή είναι η σχετικά θετική εκδοχή.

Υπάρχει όμως ως πιθανότητα και η αρνητική εξέλιξη κατά την οποία η ελληνική κυβέρνηση θα αρχίσει να συζητά και άλλα θέματα. Η αναφορά στον όρο “θαλάσσιες ζώνες” και όχι συγκεκριμένα σε υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ βάζει ακόμη και τους καλοπροαίρετους σε σκέψεις ότι θα τεθεί υπό συζήτηση το εύρος των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο και ότι θα υπάρξουν εκπτώσεις επ’ αυτού. Πολλώ δε μάλλον που στη χρήση του συγκεκριμένου ασαφούς όρου έρχεται να συνδράμει και η αξιωματική αντιπολίτευση. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι το διεθνές δίκαιο δίνει τη δυνατότητα για επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ και ότι η συντριπτική πλειονότητα των κρατών μελών του ΟΗΕ έχει χωρικά ύδατα 12 ν.μ. Ανάμεσά τους και η Τουρκία στη Μαύρη θάλασσα.

Σε ότι αφορά το αντεπιχείρημα ότι έτσι το Αιγαίο γίνεται ελληνική θάλασσα, το διεθνές δίκαιο προβλέπει γι’ αυτές τις περιπτώσεις το θεσμό της διέλευσης τράνζιτ. Μπορεί και πρέπει η χώρα μας σε συνεννόηση με τις ενδιαφερόμενες χώρες και την Τουρκία να ενεργοποιήσει τον προβλεπόμενο από τη Σύμβαση θεσμό. Βάσει αυτού, τα πλοία των ενδιαφερόμενων κρατών μπορούν να διέρχονται από συγκεκριμένα στενά -που θα χαρακτηριστούν διεθνή στενά- και η διέλευση θα γίνεται με τρόπο που δεν θα απειλεί την ασφάλεια της Ελλάδας, δεν θα προκαλεί μόλυνση των θαλασσών και χωρίς να ασκούνται αλιευτικές δραστηριότητες ή λαθρεμπόριο.

Σε σκέψεις πάντως πρέπει να μας βάλει η πολύ καλά επεξεργασμένη και υπολογισμένη παρέμβαση της συμμάχου Γερμανίας, η οποία για τα δικά της συμφέροντα γλυκά γλυκά ωθεί προς την κατεύθυνση της μετατροπής της ελληνοτουρκικής διαπραγμάτευσης σε αποκλειστικά ελληνικό ζήτημα. Με απλά λόγια, η ΕΕ για μια ακόμη φορά εγκαταλείπει την Ελλάδα στις ορέξεις του αντιδραστικού, επιθετικού καθεστώτος της γείτονος.

Και η ελληνική κυβέρνηση, αντί να κρούσει δημόσια τον κώδωνα του κινδύνου για το γεγονός ότι μας ωθούν σε παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, περί άλλα τυρβάζει. Νομοθετεί για ευαίσθητα ζητήματα που αφορούν στην παιδεία με τα πανεπιστήμια κλειστά επί ένα έτος (ελληνική πρωτοτυπία). Προτιμά επίσης να προκαλεί τα δημοκρατικά αισθήματα του λαού απαγορεύοντας πανελλαδικά, επί μια εβδομάδα τις συναθροίσεις, χρησιμοποιώντας ολοφάνερα προσχηματικά την πανδημία. Πρόκειται για μια επικίνδυνη πρακτική καταπάτησης των θεμελιωδών συνταγματικών ελευθεριών που συνδυάζεται με δυνάμει ανησυχητικές εξελίξεις στα θέματα της εθνικής κυριαρχίας.