Εξωτερική πολιτική με αρχές
του Δημήτρη Καλτσώνη
καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου
Πάντειο Πανεπιστήμιο
εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 26/8/2021
Όσα συμβαίνουν στο Αφγανιστάν έρχονται να υπογραμμίσουν ότι διανύουμε μια επικίνδυνη ιστορική περίοδο. Η παγκόσμια κρίση εντείνει τις ανακατατάξεις και τις διενέξεις ιδίως ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις. Οι ΗΠΑ προσπαθούν απεγνωσμένα να διατηρήσουν την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία, η οποία απειλείται από την γοργή άνοδο της οικονομικής ισχύος της Κίνας. Στο πλαίσιο αυτό δεκάδες πόλεμοι και εντάσεις αναδύθηκαν την τελευταία εικοσαετία και ιδίως δεκαετία. Ένα από τα καυτά σημεία είναι το Αφγανιστάν, στην καρδιά της Ευρασίας. Όπως σημείωνε ο Μπρζεζίνσκι το 1994, όποιος ελέγχει την περιοχή αυτή και τον ορυκτό της πλούτο, θα έχει για τα επόμενα 50 χρόνια την παγκόσμια κυριαρχία.
Δίπλα στις μεγάλες δυνάμεις, σε δεύτερο ρόλο, προσπαθούν να συμμετέχουν και οι περιφερειακές. Μια από αυτές είναι το αντιδραστικό καθεστώς Ερντογάν, που με την επιδίωξή του να εμπλακεί στο Αφγανιστάν θέλει ουσιαστικά να στείλει μήνυμα στην Κίνα και για λογαριασμό των ΗΠΑ. Το Αφγανιστάν συνορεύει με την κινεζική επαρχία των μουσουλμάνων Ουιγούρων των οποίων τις όποιες αποσχιστικές τάσεις ενισχύει η Δύση.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, το ύψιστο αγαθό που πρέπει να διασφαλιστεί για τον ελληνικό, και όχι μόνο, λαό είναι η ειρήνη. Δεν υπήρχε κανένας λόγος να εμπλακεί η χώρα μας στρατιωτικά στο Αφγανιστάν και να κινδυνεύσουν Έλληνες για αλλότρια μεγάλα συμφέροντα.
Το πραγματικό συμφέρον του ελληνικού λαού και της εθνικής κυριαρχίας μπορεί να υπηρετηθεί από μια εξωτερική πολιτική αρχών. Αυτή θα πρέπει να βασίζεται στους εξής άξονες, που αποτελούν τη θεμέλιο λογική του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ και γενικότερα του διεθνούς δικαίου:
Πρώτο, η ειρήνη είναι το ύψιστο αγαθό. Καμιά στρατιωτική σύγκρουση, καμιά επέμβαση στα εσωτερικά άλλων κρατών δεν μπορεί να είναι αποδεκτή. Το ζήτημα της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της απαλλαγής από κάθε είδους δεσποτισμό, της εξάλειψης της φτώχειας και της κοινωνικής αδικίας, της κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης είναι αυστηρά υπόθεση κάθε λαού. Ο λαός του Αφγανιστάν πρέπει να αφεθεί ελεύθερος να βρει το δρόμο του. Οι συνεχείς παρεμβάσεις οδήγησαν από τη μια τραγωδία στην άλλη. Η Ελλάδα δεν πρέπει να έχει καμιά περαιτέρω εμπλοκή ούτε εκεί ούτε οπουδήποτε αλλού στον πλανήτη. Οι διάφορες ΝΑΤΟϊκές και ευρωενωσιακές επιχειρήσεις οδηγούν μόνο στην αποσταθεροποίηση και στη δυστυχία.
Δεύτερο, μόνο η φιλία, η συνεργασία, η αλληλεγγύη και η αλληλοβοήθεια μεταξύ των λαών μπορούν να δώσουν απαντήσεις στα σύνθετα προβλήματα της εποχής μας. Και οι λαοί, είναι φανερό αυτό, δεν ταυτίζονται πάντα με τις κυβερνήσεις.
Υποενότητα αυτού είναι το προσφυγικό. Οι πρόσφυγες πρέπει να αντιμετωπιστούν με βάση τις ανθρωπιστικές αρχές του διεθνούς δικαίου, τόσο από την Ελλάδα όσο και από τις άλλες χώρες της ΕΕ. Είναι συνυπεύθυνες για το δράμα τους και πρέπει να υποχρεωθούν με κάθε τρόπο να αναλάβουν τουλάχιστον ό,τι τους αναλογεί. Ο σεβασμός και η προστασία των ανθρώπων είναι μη διαπραγματεύσιμες αξίες.