Η κρίση αποκάλυψε τον παραλογισμό του νεοφιλελευθερισμού. Δεν σημαίνει όμως ότι θα τον καταστρέψει.

[…] Τα συνθήματα και ταμπού της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών εξαφανίστηκαν γρήγορα και το κράτος αναδείχθηκε ως ρυθμιστής της οικονομίας με τεράστια δύναμη. Δεν ήταν δύσκολο για πολλούς στην Αριστερά να καλωσορίσουν μια τέτοια κρατική δράση, θεωρώντας ότι δείχνει  την «επιστροφή του κεϋνσιανισμού» και  το τέλος του νεοφιλελευθερισμού. Αλλά θα ήταν απερίσκεπτη η εξαγωγή τέτοιων συμπερασμάτων

Αφενός, το έθνος-κράτος ήταν πάντα στο επίκεντρο του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, διασφαλίζοντας την ταξική κυριαρχία του επιχειρηματικού και χρηματοπιστωτικού μπλοκ μέσω επιλεκτικών παρεμβάσεων σε κρίσιμες στιγμές. Αφετέρου, οι τωρινές παρεμβάσεις συνοδεύθηκαν από ιδιαίτερα αυταρχικά μέτρα ομαδικού περιορισμού  των  ανθρώπων  στα σπίτια τους και αποκλεισμού  τεράστιων μητροπόλεων. Το κράτος έχει επίσης επιδείξει την τεράστια δύναμή του στην αστυνόμευση της κοινωνίας με τη συλλογή πληροφοριών μέσω των  Μεγάλων Δεδομένων (“Big Data”). Για παράδειγμα, η δεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ ενέκρινε την παρακολούθηση των κινητών τηλεφώνων από την Κρατική Ασφάλεια με σκοπό την αποστολή μηνυμάτων σε άτομα που είχαν έρθει άθελά τους σε επαφή με επιβεβαιωμένους ασθενείς με κορωνοϊό. Όχι μόνο γνωρίζουμε πού βρίσκεστε, αλλά γνωρίζουμε καλύτερα από εσάς ποιους έχετε  συναντήσει …

Αυτός ο αυταρχισμός είναι απολύτως σύμφωνος με την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών. Η κρατική ισχύς συνδυάζεται με τον κατακερματισμό της κοινωνίας καθώς οι άνθρωποι κλείνονται στα σπίτια τους και το τεράστιο βάρος πέφτει στην «ατομική ευθύνη» για να διατηρηθεί η κοινωνική απόσταση. Ταυτόχρονα, πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να υποχρεώνονται να πάνε στη δουλειά τους χρησιμοποιώντας τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ενώ τα εργατικά δικαιώματα κατεδαφίζονται, κυρίως επειδή οι απολύσεις εκτοξεύονται παρακάμπτοντας τις νόμιμες διαδικασίες και η τηλεργασία καταστρέφει όλα τα χρονικά  όρια της εργάσιμης  εβδομάδας.

Συνεπώς, παραμένει ασαφές ποια κατεύθυνση θα λάβει ο παγκόσμιος καπιταλισμός, καθώς παραπαίει μετά το σοκ του κορωνοϊού και βιώνοντας ακόμη τις συνέπειες της Μεγάλης Κρίσης του 2007-9. Η κολοσσιαία δύναμη του κράτους και η ικανότητά του να παρεμβαίνει τόσο στην οικονομία όσο και στην κοινωνία θα μπορούσε να οδηγήσει, για παράδειγμα, σε μια πιο αυταρχική μορφή ελεγχόμενου καπιταλισμού, όπου τα συμφέροντα της επιχειρηματικής και οικονομικής  ελίτ θα είναι πρωταρχικής σημασίας. Οι σοσιαλιστές θα πρέπει να αξιολογήσουν πολύ προσεκτικά και κριτικά τα μέτρα που λαμβάνουν τα κράτη για να αντιμετωπίσουν την κρίση του κορωνοϊού.

[…]

Διαβάστε όλο το άρθρο του Κ. Λαπαβίτσα στο περιοδικό Jacobin στο ιστολόγιό του…