Γράφει ο Πέτρος Ιωαννίδης
Σύγχρονα Εργασιακά Δεδομένα
Φιλόλογοι, Μαθηματικοί, Φυσικοί, Χημικοί, Βιολόγοι, καθηγητές πληροφορικής και οικονομικών. Είναι οι κατ’ εξοχήν ειδικότητες που δουλεύουν σε ένα φροντιστήριο μέσης εκπαίδευσης.
Ο κανόνας είναι ότι οι εργαζόμενοι δουλεύουν με ωρομίσθιο, το οποίο κυμαίνεται από 6 έως 9 ευρώ, καθαρά. Ο κανόνας επίσης είναι ότι ελάχιστα φροντιστήρια καταβάλουν το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών. Η συνήθης πρακτική είναι: οι εργαζόμενοι ασφαλίζονται ένα μέρος των ωρών διδασκαλίας, οι υπόλοιπες είναι «μαύρες». Οι μαύρες ώρες δίνονται «στο χέρι». Λίγοι επίσης είναι οι εργοδότες οι οποίοι είναι τυπικοί στις υποχρεώσεις τους: επιδόματα Χριστουγέννων, Πάσχα, αδείας, αποζημίωση αδείας. Πολύ συχνά, τα επιδόματα συμψηφίζονται με μαύρες ώρες. Επιπλέον αυτών, τα τελευταία 15 χρόνια έχει γίνει θεσμός η (απλήρωτη) εξωταξική απασχόληση: ενημερώσεις γονέων, meetings, εκδηλώσεις (ημερίδες, εκδρομές, κα). Επιπλέον, τα πνευματικά έργα των καθηγητών (σημειώσεις, διαγωνίσματα, πρότυπες ασκήσεις) δεν κατοχυρώνονται. Αντιθέτως, τις περισσότερες φορές γίνονται κτήμα των ιδιοκτητών που τις χρησιμοποιούν κατά το δοκούν.
Οι συμβάσεις εργασίας είναι κατά κανόνα ορισμένου χρόνου, σπάνια αορίστου. Τριετίες δεν αποδίδονται, μεταπτυχιακά και διδακτορικά δεν πληρώνονται. Σε ορισμένα φροντιστήρια ισχύουν εσωτερικοί κανονισμοί. Σε κάποιες, ακραίες περιπτώσεις επιβάλλονται μέχρι και dressing codes. Με το πέρας των συμβάσεων, τους καλοκαιρινούς συνήθως μήνες, οι συνάδελφοι γράφονται στα μητρώα του ΟΑΕΔ, και παίρνουν το επίδομα ανεργίας, ολόκληρο ή μέρος του. Επίσης, οι περισσότεροι συνάδελφοι έχουν την ασφάλεια του ΕΦΚΑ, που τους εξασφαλίζει τη βασική υγειονομική περίθαλψη.
Ένας εργαζόμενος στον κλάδο, αφού έχει καταφέρει να εξασφαλίσει μια σχετική μονιμότητα, πρέπει να δουλεύει τουλάχιστον 40 ώρες εβδομαδιαίως, και τα Σάββατα. Οι ημερήσιες ώρες διδασκαλίας συχνά είναι συνεχόμενες, χωρίς τα προβλεπόμενα διαλλείματα. Πολλά φροντιστήρια ενσωματώνουν διαδραστικούς πίνακες στις τάξεις, που όσο μοντέρνοι και αν φαίνονται, καταπονούν τους διδάσκοντες (ακτινοβολία, διαρκής εγρήγορση για επίλυση τεχνικών ζητημάτων, κα).
Σε μεγάλα φροντιστήρια, πλέον υπάρχει και μισθολογική διαβάθμιση εργαζόμενων, σε σχέση με την ικανότητα τους.
Ένας εργαζόμενος καθηγητής στον κλάδο, ειδικά με κάποια χρόνια διδακτικής εμπειρίας, έχει τη δυνατότητα ιδιαιτεριακής κατ’ οίκον απασχόλησης. Οι τιμές πάλι κυμαίνονται, από 12 έως 25+ ευρώ την ώρα. Εξαιτίας του ιδιαίτερου, οι περισσότεροι συνάδελφοι ανεβάζουν τα εισοδήματα τους σε ανεκτά όρια. Μάλιστα, το ιδιαίτερο είναι ένας από τους λόγους που οι περισσότεροι εργαζόμενοι στον κλάδο αδιαφορούν για τα σωματεία τους, καθώς «με τον έναν ή άλλον τρόπο τα φέρνουν βόλτα».
Επιπλέον, μεταξύ καθηγητών ίδιας ειδικότητας συχνά αναπτύσσεται ανταγωνιστικό κλίμα. «Ποιος έβαλε το καλύτερο θέμα, ποιος έλυσε πιο γρήγορα τα θέματα των πανελλαδικών, ποιος έφερε τα καλύτερα αποτελέσματα». Το ανταγωνιστικό περιβάλλον καλλιεργείται και από τους ίδιους τους ιδιοκτήτες, ώστε να «διατηρεί τους καθηγητές του σε εγρήγορση».
Παιδαγωγικά δεδομένα
Ο καθηγητής σε φροντιστήριο δεν είναι ο κλασσικός παιδαγωγός. Είναι φροντιστής. Αναλαμβάνει την προετοιμασία ενός παιδιού (είτε ατομικά σε ιδιαίτερο, είτε σε τάξη) με έναν αποκλειστικό σκοπό: να το προετοιμάσει για εξετάσεις (ενδοσχολικές, πανελλαδικές, πανελλήνιους διαγωνισμούς). Υπάρχει λοιπόν η εξής δύσκολη εξίσωση: διαχείριση εφήβου έτσι ώστε να πετύχει (στις εξετάσεις) χωρίς ταυτόχρονα να «καεί» ψυχολογικά και συναισθηματικά.
Υπ’ αυτό το πρίσμα, η δουλειά του καθηγητή – φροντιστή είναι ιδιαίτερη. Οι συνάδελφοι στο χώρο πρέπει να ισορροπούν μεταξύ των προσωπικών τους δυσκολιών και της διαχείρισης των μαθητών και των γονέων τους. Προφανώς, δεν υπάρχει «πανεπιστήμιο» στο οποίο να διδάσκονται τα παραπάνω.
Σωματεία
Τα πρωτοβάθμια σωματεία που καλύπτουν τους συναδέλφους, δεν επιτελούν το ρόλο τους. Βασικά χαρακτηριστικά τους είναι: η έλλειψη μαζικότητας και η απροθυμία να συσπειρώσουν εργαζόμενους πάνω στα προβλήματα τους.
Κατά κανόνα, ελέγχονται από δυνάμεις του ΠΑΜΕ. Η λογική της δράση τους είναι: προστασία εργαζόμενων από αυθαιρεσίες εργοδότη, ατομικά και όταν ο εργαζόμενος ζητάει τη βοήθεια του σωματείου. Συνελεύσεις μια φορά στο τόσο, ίσα για να λένε ότι πραγματοποιήθηκαν. Στις εκλογές, κινητοποιείται ο κομματικός μηχανισμός και ανακυκλώνουν δυνάμεις. Στην πραγματικότητα είναι παρακομματικά μαγαζιά, των οποίων ο λόγος ύπαρξης είναι η υπερψήφιση κεντρικών πλαισίων και ψηφισμάτων του ΠΑΜΕ και του ΚΚΕ.
Τελευταία, γίνεται μια πανελλαδική προσπάθεια υπογραφής συμβάσεων εργασίας. Στην πραγματικότητα διακινήθηκε εσωκομματικά μια προτεινόμενη «σύμβαση». Η λογική της κινείται στα πλαίσια της «αντικαπιταλιστικής συμμαχίας». Για παράδειγμα, η σύμβαση διεκδικεί μεικτό ωρομίσθιο πρωτοαπασχολούμενου περίπου στα 15 ευρώ. Το σκεπτικό είναι: η σύμβαση πρέπει να καλύπτει τις σύγχρονες ανάγκες του εργαζόμενου.
Η δική μας θέση είναι
Τα περισσότερα σωματεία του κλάδου είναι όντως ταξικά και όχι εργοδοτικά. Πρέπει όμως, ταυτόχρονα, να αποτελέσουν και πόλο συσπείρωσης ενός κλάδου, που χαρακτηρίζεται από πολυδιάσπαση, ανταγωνιστικότητα μεταξύ των συναδέλφων, δυνατότητα για ιδιαίτερο άρα και σχετική οικονομική ευημερία. Με βάση τα παραπάνω, κρίνεται όντως απαραίτητο η υπογραφή συλλογικής σύμβασης η οποία όμως θα ενσωματώνει τα στοιχειώδη οικονομικά, εργασιακά, ασφαλιστικά και δημοκρατικά δικαιώματα. Για παράδειγμα, ελάχιστο ωρομίσθιο στα 7 ευρώ καθαρά. Να αποδίδονται οι τριετίες. Να πληρώνεται η εξωταξική απασχόληση. Να κατοχυρώνεται το πνευματικό έργο των συναδέλφων. Στην ουσία, η υπογραφή σύμβασης πρέπει να αποτελεί αυτοτελή στόχο των πρωτοβάθμιων σωματείων.
Κρίσιμο σημείο, είναι η εφαρμογή των όποιων συμβάσεων υπογραφούν. Η επιβολή της εφαρμογής είναι που θα αυξήσει το κύρος των σωματείων και θα συμβάλλει στη μαζικοποίηση τους.
Οι δυνάμεις της ΚΚ Εργατικός Αγώνας στον κλάδο, κινούνται προς αυτήν την κατεύθυνση. Αναλαμβάνουμε το μερίδιο που μας αναλογεί, γνωρίζοντας τις δυσκολίες.
