Το λεξικό της κρίσης πανδημίας (και η μετάφρασή του)
του Βασίλη Λιόση
Κάθε κρίση φέρνει στον δημόσιο λόγο ορολογίες που χρησιμοποιούσαν πριν οι γνωρίζοντες. Στην κρίση του 2008 αρχίσαμε να μαθαίνουμε για τη μόχλευση, για τα ασφάλιστρα κινδύνου (CDS), για τους Διεθνείς Οίκους Αξιολόγησης, για τα ομόλογα, για τα μνημόνια, για τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, για τις αναδιαρθρώσεις, για τα spread, για την τρόικα και τόσα άλλα.
Τώρα, τι καταλάβαινε ο καθένας από αυτά είναι μία άλλη ιστορία. Η ειδική ορολογία όχι μόνο είναι δυσνόητη ή απρόσιτη στους μη επαΐοντες, αλλά συχνά κρατιέται αποκωδικοποιημένη επί τούτου από τους επαΐοντες. Όσο λιγότερα καταλαβαίνει το πόπολο ή όσο αδυνατεί να δει τι κρύβεται πίσω από τις τεχνοκρατικές έννοιες, τόσο το καλύτερο. Η γνώση είναι δύναμη και αν η γνώση είναι κτήμα των υποτελών, τότε τα πράγματα μπορεί κάποια στιγμή να δυσκολέψουν για τους από πάνω.
Έτσι και σήμερα, με την κρίση της πανδημίας έχουμε μπροστά μας ένα νέο «λεξικό». Μάθαμε για τους ασυμπτωματικούς, για την ανοσία αγέλης, για την κοινωνική αποστασιοποίηση, για την ασύγχρονη εκπαίδευση κ.λπ.. Ας αποκωδικοποιήσουμε, λοιπόν, το νέο «λεξικό» που αφορά όρους και φράσεις. Σίγουρα θα έχουμε αφήσει εκτός «λεξικού» κάποιες φράσεις και έννοιες, οπότε το «λεξικό» είναι «ανοικτό» προς συμπλήρωση.
| ΝΕΑ ΟΡΟΛΟΓΙΑ | ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ |
| Μερικές κυβερνήσεις έδωσαν προτεραιότητα στην οικονομία και όχι στην υγεία π.χ. Αγγλία και ΗΠΑ. | Δεν υπάρχει γενικά οικονομία. Υπάρχει καπιταλιστική οικονομία, εντός της οποίας υπάρχουν τάξεις και συμφέροντα σε αντίθεση μεταξύ τους. Η ανοσία αγέλης δεν αποτελεί μία φιλοσοφία αντιμετώπισης της πανδημίας, αλλά δίνει προτεραιότητα στα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρήσεων και των μονοπωλιακών ομίλων (βέβαια όταν εκτίμησαν ότι η πανδημία ξεφεύγει έλαβαν κάποια μέτρα προς αποφυγή οικονομικής κατάρρευσης και κοινωνικών εκρήξεων). |
| Η ελληνική κυβέρνηση έδρασε ταχέως και αποτελεί πρότυπο. | Η ελληνική κυβέρνηση ακολούθησε τη συγκεκριμένη τακτική επειδή προνόησε. Η πολιτική εγκλεισμού επιβλήθηκε λόγω του διαλυμένου συστήματος δημόσιας υγείας. Αν και ολιγώρησε σε κάποιες περιπτώσεις (έλεγχος επιβατών από Ιταλία, εκκλησίες κ.λπ.) γνώριζε ότι η μη τυχόν λήψη των μέτρων θα σήμαινε την απόλυτη κατάρρευση των νοσοκομείων. |
| Μένουμε σπίτι. | Και αυτό το σλόγκαν δεν αποτελεί απότοκο ευαισθησίας. Εντάσσεται στο προηγούμενο σκεπτικό αλλά ταυτόχρονα οι πιο οξυδερκείς αστοί διαβλέπουν τη δυνατότητα για την εμπέδωση ενός πνεύματος πειθάρχησης. |
| Ευρωομόλογο | Το ευρωομόλογο παρουσιάζεται ως μία λύση στη συγκεκριμένη κρίση. Η έκδοσή του υποστηρίζεται από τον ευρωπαϊκό Νότο. Η διαμάχη γίνεται ανάμεσα σε αστικές τάξεις της ΕΕ και μετατοπίζει το βασικό ερώτημα το οποίο είναι: Από πού θα βρεθούν τα χρήματα για τη στήριξη των λαϊκών στρωμάτων; |
| Λαμβάνονται (ή θα ληφθούν) οριζόντια μέτρα. | Τα οριζόντια μέτρα, δηλαδή τα μέτρα που αφορούν τους πάντες μοιάζουν να είναι κοινωνικά δίκαια (αφού αφορούν τους πάντες). Ακριβώς, όμως, επειδή αφορούν τους πάντες δεν είναι δίκαια. Μάλιστα αφορούν κυρίως τους λίγους: εκατομμύρια για τους κλινικάρχες και τους καναλάρχες, ελάχιστα για τη δημόσια υγεία και μισθοί πείνας για όσους πλήττονται τώρα από την κρίση. Επίσης, καμία πρόνοια για πολλές κατηγορίες π.χ. μακροχρόνια άνεργοι. |
| Ο κορονοϊός είναι ένας κινέζικος κορονοϊός. | Η πρόσθεση του προσδιορισμού «κινέζικος» μόνο αθώος δεν είναι. Τον χρησιμοποιεί ο Τραμπ κατά κόρο και διάφοροι δημοσιολογούντες στην Ελλάδα. Εμπεριέχει έναν καλυμμένο ρατσισμό, ερμηνεύει το κοινωνικό πρόβλημα της υγείας ως αποτέλεσμα των κακών Κινέζων και αναδεικνύει ειδικά στην περίπτωση της Αμερικής την αντίθεση μεταξύ των δυο καπιταλισμών: του κινεζικού και του αμερικανικού. |
| Ο κορονοϊός είναι θεϊκή τιμωρία. | Πρόκειται για άποψη που εκπορεύεται κυρίως από ιεράρχες. Η εκκλησία είναι τμήμα της εξουσίας. Τη στηρίζει και στηρίζεται από αυτήν ενώ ο ιδεολογικός της ρόλος είναι σημαντικός για την εξουσία: αναπαράγει σκοταδιστικές και αντιεπιστημονικές ιδέες. Το αν οι ιεράρχες πιστεύουν τις οπισθοδρομικές απόψεις τους ή τις διοχετεύουν έχοντας σκοπό την αποχαύνωση, δεν έχει και πολλή σημασία. Σημασία έχει το αποτέλεσμα. |