Νέα Δυναμική Εξωτερική Πολιτική

του Δημήτρη Καλτσώνη[1]

καθηγητή θεωρίας κράτους και δικαίου

Πάντειο Πανεπιστήμιο

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ 14/9/2021

Σε πρόσφατη ομιλία του ο πρέσβης των ΗΠΑ Τζέφρει Πάιατ χαιρέτισε με ενθουσιασμό τη “Νέα Δυναμική Εξωτερική Πολιτική” της Ελλάδας, όπως την ονομάτισε. Η πολιτική αυτή οικοδομήθηκε από τις δύο τελευταίες κυβερνήσεις, είπε ο πρέσβης, και συνίσταται στη συγκρότηση άξονα με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ  στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Θεωρούν μάλιστα οι  ΗΠΑ ότι η δημιουργία του άξονα είναι πολύ σημαντική σε συνθήκες όξυνσης του γεωπολιτικού ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων.

Και είναι πράγματι, σε ό,τι αφορά τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή, καθώς η κυριαρχία τους αμφισβητείται τόσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο και παγκόσμια. Νέες ισχυρές δυνάμεις εμφανίζονται δυναμικά στο προσκήνιο. Η Κίνα οικονομικά και η Ρωσία στρατιωτικά έχουν κάνει φανερή την παρουσία τους. Δεν είναι καθόλου χωρίς νόημα το προχτεσινό εγχείρημα πυραυλικού βομβαρδισμού της Συρίας από το Ισραήλ. Κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία χάρη στα ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα που διαθέτει το συριακό καθεστώς.

Το συμφέρον του ελληνικού λαού ποιο είναι όμως; Γιατί πρέπει να εμπλακεί στη μεγάλη γεωπολιτική αντιπαράθεση; Η “παγίδα του Θουκυδίδη”, στην οποία έχουν εμπλακεί ΗΠΑ και Κίνα, εγκυμονεί θανάσιμους κινδύνους για την ανθρωπότητα. Αυτό αναγνωρίζεται από κορυφαίους ακαδημαϊκούς παράγοντες στις ΗΠΑ και στην Κίνα.

Δεν αποκλείεται εξάλλου, αντί μιας γενικευμένης, επικίνδυνης αντιπαράθεσης ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις να προτιμηθεί μια παρατεταμένη σύγκρουση δια αντιπροσώπων. Πέρα από το ότι η ιστορία μας διδάσκει ότι εύκολα μια τέτοια σύγκρουση γενικεύεται, τίθεται ξανά το ερώτημα: γιατί να εμπλακεί η Ελλάδα; Ποια θα είναι τα οφέλη; Ποιος θα τα καρπωθεί; Πόσο μακροπρόθεσμα θα είναι; Ποιο είναι το πραγματικό ισοζύγιο κόστους – οφέλους και οφέλους – κινδύνων;

Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι υπάρχει ένας σοβαρός λόγος: η αντιμετώπιση της επιθετικότητας του τουρκικού αντιδραστικού καθεστώτος. Τι είπε όμως ο κ. Πάιατ για τις παράνομες διεκδικήσεις της Άγκυρας; Τίποτα. Μόνο μια ευχή ότι η σύγκρουση ανάμεσα στις δυο χώρες δεν είναι αναπόφευκτη. Ανάλογα ευχολόγια στη λογική των ίσων αποστάσεων έχει ακούσει η χώρα μας σε κάθε κρίση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Καμία, έστω στα λόγια, επικριτική αναφορά στις παράνομες διεκδικήσεις του καθεστώτος Ερντογάν (αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, υφαλοκρηπίδα, εναέριος χώρος κλπ).

Τι απομένει επομένως; Η παρότρυνση των ΗΠΑ να εμπλακούμε σε περιπέτειες για τα δικά τους κατά βάση συμφέροντα, να αυξήσουμε τις ήδη δυσβάσταχτες στρατιωτικές δαπάνες για χάρη του ΝΑΤΟ. Θυμίζει κατ’ αναλογία την ενθάρρυνση των μεγάλων δυνάμεων να εμπλακεί η χώρα μας στη μικρασιαστική εκστρατεία με τη γνωστή κατάληξη.

[1]    Πρόσφατα έργα του: Το κράτος στην Κίνα, εκδ. Τόπος και Πόλεμος ή ειρήνη, εκδ. Τόπος