Τα πανεπιστήμια να λειτουργήσουν και η κοινωνία να αναπνεύσει
Τα πανεπιστήμια εδώ και ένα χρόνο υπολειτουργούν. Η οικονομία και η κοινωνία ολόκληρη υπολειτουργεί. Αυτό, σε ένα βαθμό, είναι αναπόφευκτο λόγω των ειδικών συνθηκών που διαμορφώνει η πανδημία. Αλλά μόνο σε ένα βαθμό.
Υπάρχουν χώρες των οποίων τα πανεπιστήμια δεν είναι κλειστά, δεν υπολειτουργούν. Λαμβάνονται μέτρα ώστε να επιτυγχάνεται η όσο το δυνατό ασφαλής λειτουργία τους. Μπορεί σε ακραίες καταστάσεις να κλείνουν για ένα μικρό διάστημα. Πουθενά όμως δεν παραμένουν ουσιαστικά κλειστά επί ένα ολόκληρο έτος, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στη μακρινή Κίνα, στην επίσης μακρινή Κούβα, τα πανεπιστήμια έχουν ανοίξει με μέτρα ασφαλείας και πρόληψης. Και ακριβώς επειδή λαμβάνονται μέτρα πρόληψης στις τελευταίες αυτές χώρες, οι νεκροί από covid-19 είναι πολύ λιγότεροι από την Ελλάδα. Όταν στην χώρα μας έχουν βρει το θάνατο 577 άνθρωποι ανά 1 εκατομμύριο κατοίκους, στην Κίνα οι νεκροί είναι μόνο 3 ανά 1 εκατομμύριο ενώ στην Κούβα 21 ανά 1 εκατομμύριο.
Ποιο είναι το κλειδί που επιτρέπει τον καλύτερο έλεγχο της πανδημίας αλλά και την λειτουργία των πανεπιστημίων, συνολικά της οικονομίας και της κοινωνίας; Όπως βεβαιώνουν πολλοί ειδικοί της δημόσιας υγείας1 απαιτούνται τέσσερεις καίριες παρεμβάσεις: 1. Επαναλαμβανόμενα, σε μαζική κλίμακα τεστ ώστε να υπάρχει απολύτως σαφής εικόνα για τη διάδοση του ιού. 2. Απομόνωση- περίθαλψη όσων εντοπίζονται θετικοί (και οι ασυμπτωματικοί) σε ειδικά νοσοκομεία, για να μην μολύνουν τις οικογένειες και τους γύρω τους (γι’ αυτό στην Κίνα χτίζονται νέα, ειδικά νοσοκομεία). 3. Η ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας και των ΜΕΘ για την περίθαλψη όσων το έχουν ανάγκη. 4. Ο εμβολιασμός του πληθυσμού με γρήγορους ρυθμούς.
Αυτά τα μέτρα πρέπει να αφορούν στο σύνολο της κοινωνίας όσο και σε ειδικές κοινότητες, όπως είναι η πανεπιστημιακή. Υπενθυμίζω το παράδειγμα του πανεπιστημίου της Λιέγης. Διεξάγει εβδομαδιαία τεστ σε όλη την πανεπιστημιακή κοινότητα και τα μαθήματα, εργαστήρια κλπ. διεξάγονται κανονικά. Όπου χρειάστηκε, ενοικιάστηκαν πρόσθετοι χώροι για την αποφυγή συνωστισμού και προσλήφθηκε έκτακτο προσωπικό.
Στην Ελλάδα κανένα από τα τέσσερα αυτά μέτρα δεν λαμβάνεται με πληρότητα. Ο αριθμός των τεστ είναι μικρός, το δημόσιο σύστημα υγείας δεν ενισχύθηκε αποφασιστικά και ο εμβολιασμός προχωρά με ρυθμούς επικίνδυνα αργούς, καθώς η χώρα είναι δέσμια των πολυεθνικών εταιρειών της Δύσης και των αποφάσεων της ΕΕ (αρνούμενη να αγοράσει εμβόλια από χώρες όπως η Ρωσία ή η Κίνα). Ειδικά το κρίσιμο για τη διάδοση του ιού σημείο 2 απουσιάζει παντελώς από την κυβερνητική οπτική.
Η αιτία του προβλήματος είναι αμιγώς πολιτικο-οικονομική. Η υλοποίηση των παραπάνω μέτρων απαιτεί δαπάνες. Δυστυχώς η κυβέρνηση δεν καταβάλλει τα αναγκαία κονδύλια για την ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος. Αρκείται σε ημίμετρα που αποδεικνύονται αναποτελεσματικά και επίπονα για την κοινωνία, καταστροφικά για τους εργαζόμενους και τα πανεπιστήμια. Πόροι υπάρχουν, αρκεί να μην σπαταλούνται σε αντικοινωνικές επιλογές (πχ. τα 30 εκ. ευρώ για την πανεπιστημιακή αστυνομία). Αρκεί επίσης και μόνο να φορολογηθεί το πλουσιότερο 3% που έχει επωφεληθεί τα μέγιστα από την δεκαετή κρίση.
Η κατάσταση αυτή πρέπει να σταματήσει. Τα πανεπιστήμια πρέπει να λειτουργήσουν, η κοινωνία να εργαστεί, να ζήσει και να αναπνεύσει λαμβάνοντας βέβαια όλα τα αναγκαία υγειονομικά μέτρα (μάσκες, αποστάσεις κλπ.). Αποδείχθηκε πως δεν είναι λύση το διαρκές κλείσιμο στα σπίτια. Και το χειρότερο είναι πως η κυβέρνηση το εκμεταλλεύεται προκειμένου να νομοθετεί για ευαίσθητα και επίμαχα θέματα, χωρίς η κοινωνία να μπορεί να εκφέρει γνώμη και να αντιδράσει.
Το πανεπιστήμιο ειδικά, η διαμόρφωση των νέων επιστημόνων και η παραγωγή νέας γνώσης δεν μπορούν να σταματήσουν. Υπονομεύεται όχι το παρόν, αλλά το μέλλον της χώρας. Τα πανεπιστήμια λειτουργούσαν ακόμη και στην Κατοχή. Υπήρξαν προμαχώνες της γνώσης και του αγώνα για ελευθερία. Αυτό χρειαζόμαστε και σήμερα.