Διαλέξεις, αρθρογραφία και μεταφράσεις για την περιοδολόγηση του καπιταλισμού και τον σύγχρονο ιμπεριαλισμό (βίντεο)

Παρουσιάζουμε το βίντεο και τις διαφάνειες της διάλεξης του Διονύση Περδίκη στον Όμιλο Επαναστατικής Θεωρίας, στις 13 Νοεμβρίου 2022.
Μπορείτε να βρείτε τη βιβλιογραφία και τις διαφάνειες στην παραπάνω ιστοσελίδα του Ομίλου Επαναστατικής Θεωρίας.
Το κύριο μέρος της σχετικής βιβλιογραφίας αφορά τη μελέτη για τον σύγχρονο ιμπεριαλισμό με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία την οποία μπορείτε να διαβάσετε είτε κατά τμήματα όπως δημοσιεύθηκε αρχικά (βλ. περιεχόμενα και σχετικούς συνδέσμους παρακάτω), είτε ολοκληρωμένη σε pdf.
Παρατίθενται επίσης μεταφράσεις ξένων έργων στα ελληνικά, όπως δημοσιεύθηκαν στο παρελθόν κυρίως στην ιστοσελίδα του Συλλόγου μας, αλλά και πλούσια βιβλιογραφία, συμπεριλαμβανομένης της κλασσικής (Μαρξ, Λένιν, κ.ο.κ), όπως και πιο σύγχρονης.
Σύγχρονος καπιταλιστικός ιμπεριαλισμός
Bίντεο της εισήγησης του Δ. Περδίκη, μέλους της Συντονιστικής Επιτροπής της Πρωτοβουλίας για την Ανασυγκρότηση του Κομμουνιστικού Κινήματος σε εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν η οργάνωση ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ και η Πρωτοβουλία διαδικτυακά στις 12 Μάη 2024.
Περιεχόμενα μελέτης για τον σύγχρονο ιμπεριαλισμό και τον πόλεμο με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία (και σχετικοί ηλεκτρονικοί σύνδεσμοι).
Μπορείτε, πλέον, να διαβάσετε τη μελέτη σε pdf και με ορισμένες ενημερώσεις σε σχέση με το αρχικό κείμενο:
ΜΕΡΟΣ Β’: ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ
Αποσαφηνίζοντας τις έννοιες
Ιμπεριαλιστικός καπιταλισμός: Γενική θεωρία του ΚΤΠ, και μονοπώλιο – ιμπεριαλισμός: Μαρξ εναντίον Λένιν;
- Από τον Μαρξ και τη γενική θεωρία του κεφαλαίου…
- …στον Λένιν, το μονοπώλιο, και τον ιμπεριαλισμό στη σύγχρονη φάση της ιμπεριαλιστικής διεθνοποίησης της παραγωγής…
- Η διαλεκτική της ιστορίας του καπιταλισμού έχει τις απαντήσεις
Ιμπεριαλιστικός καπιταλισμός μέσα από τη διαλεκτική του νόμου της (αντικειμενικής) αξίας και του νόμου της (υποκειμενικής) ισχύος
- Η αναπαραγωγή της κυριαρχίας του κεφαλαίου μέσα από την ανταλλαγή ισοδύναμων αξιών
- Η αναπαραγωγή του μονοπωλιακού κεφαλαίου μέσα από την άνιση ανταλλαγή
– Πλασματικό κεφάλαιο
– Το ‘παραγωγικό’ πλασματικό κεφάλαιο
– Υπερεκμεταλλευόμενη εργασιακή δύναμη
– Διεθνοποιημένες αλυσίδες παραγωγής και μεταφοράς (υπερ)αξίας - Συμπέρασμα: ιμπεριαλισμός ως υπερώριμος καπιταλισμός
ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΌΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΌΣ: Η ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΉ, ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΉ ΕΚΜΕΤΆΛΛΕΥΣΗ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΈΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΌ ΣΎΣΤΗΜΑ
- Άνιση ανταλλαγή στο διεθνές εμπόριο
- Εξαγωγές κεφαλαίου
- Η ουσία των ιμπεριαλιστικών διακρατικών σχέσεων
- Μέτρα ιμπεριαλιστικής ισχύος
- Σύνοψη Μερών Β΄ και Γ΄
ΜΕΡΟΣ Δ΄: «ΕΔΏ Ο ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΌΣ, ΕΚΕΊ Ο ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΌΣ, ΤΕΛΙΚΆ ΠΟΥ ΕΊΝΑΙ Ο ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΌΣ;» Η ΣΎΓΧΡΟΝΗ ΔΙΕΘΝΉΣ ΣΥΓΚΥΡΊΑ «ΑΚΟΛΟΥΘΏΝΤΑΣ ΤΟ ΧΡΉΜΑ».
- Εισαγωγικές και κριτικές παρατηρήσεις.
- Το μέτρο «ροής»: ισοζύγια μεταφορών υπεραξίας.
- Το μέτρο συσσώρευσης: συσσώρευση κεφαλαίου, μονοπωλιακής ισχύος και περιουσιακών στοιχείων (με έμφαση στο εξωτερικό).
- Το γιατί και το πως της ιμπεριαλιστικής εκμετάλλευσης.
- Μέρος Δ2: Ιμπεριαλιστική Κίνα;
- Μέρος Δ3: Ιμπεριαλιστική Ρωσία;
- Μέρος Δ4: “Δε διαλέγουμε ιμπεριαλιστή” ή “ένας είναι ο εχθρός, ο ιμπεριαλισμός”;
Ε’ ΜΈΡΟΣ: ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟΊ ΠΌΛΕΜΟΙ, ΚΑΙ ΠΌΛΕΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΉ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΊΑ. ΤΟ ΔΊΚΑΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΆΔΙΚΟ ΤΟΥ ΠΟΛΈΜΟΥ.
1. «Ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα»
2. Η διεθνής πολιτική ως η αιτία των εθνικών πολέμων
2.1 Εθνικός πόλεμος
2.2 Εθνική κοινωνική και κρατική συγκρότηση και ταξική πάλη
2.3 Αποσαφηνίζοντας τις έννοιες «διεθνείς σχέσεις» και «διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα»
3. Παγκόσμια και ιστορική οπτική στις διεθνείς σχέσεις
3.1 Ιστορική οπτική
3.2 Παγκόσμια οπτική
4. ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ
4.1 Ανισόμετρη καπιταλιστική ανάπτυξη
4.2 Υπερεκμετάλλευση της εργασίας
4.3 Υπερεκμετάλλευση της φύσης
4.4 Διεθνείς διαφορές στην κοινωνικο-ταξική διαστρωμάτωση
4.5 Διεθνείς διαφορές στην ένταση της ταξικής πάλης
4.6 Διεθνείς σχέσεις καπιταλιστικής εκμετάλλευσης
4.7 Εξαρτημένη (υπο)ανάπτυξη
4.8 Ο διαμεσολαβητικός ρόλος της κρατικής ισχύος
4.9 Μετανάστευση: ο διεθνής ανταγωνισμός ανάμεσα στους εργάτες
4.10 Διεθνείς ενδοαστικοί ανταγωνισμοί
4.11 Διεθνείς συμμαχίες και οργανωτικές ολοκληρώσεις
4.12 Εξάρτηση και επανάσταση
4.13 Διεθνείς σχέσεις ιμπεριαλισμού – σοσιαλισμού
4.14 Σύνοψη
5. Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ
5.1 Τυπολογία εθνικών πολέμων
5.2 Ο δυναμικός χαρακτήρας του πολέμου
5.3 Η στρατηγική οπτική στον πόλεμο: το δίκαιο και το άδικο του πολέμου
6. Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ
7. Ο ΠΑΣΙΦΙΣΜΟΣ
8. ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ
9. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ
Επιπλέον χρήσιμοι συνδέσμοι ως βιβλιογραφία:
Παλιότερη προσπάθεια Δ.Π. που δίνει μεγαλύτερη έμφαση στο ιστορικό κομμάτι:
Νεότερα άρθρα:
Αρθρογραφία/Βιβλιογραφία Β. Λιόση:
Αξιόλογες μεταφράσεις και αρθρογραφία:
Γενική θεωρία για τον σύγχρονο καπιταλισμό και ιμπεριαλισμό
Για τον σύγχρονο διεθνή καταμερισμό εργασίας
Wise R.D. & Martin D. (2016). Η πολιτική οικονομία της παγκόσμιας εργασιακής ρύθμισης. από τον συλλογικό τόμο Εγχειρίδιο της Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας της Παραγωγής (Handbook of the International Political Economy of Production) (σελ. 59-75), Kees Van der Pijl (επιμ.), Edgar Elgar (εκδ.). μετ. Δ. Περδίκης.
Για τις μη παραγωγικές δραστηριότητες στις ιμπεριαλιστικές χώρες
Για την υπερεκμετάλλευση της εργασίας ως την ουσία του ιμπεριαλιστικού καπιταλισμού.
Smith J. (2019). Εκμετάλλευση και υπερεκμετάλλευση στη θεωρία του ιμπεριαλισμού. Θεματική των Σύγχρονων Οικονομικών του Ιμπεριαλισμού (TheModernEconomicsofImperialism) στο 16ο Ετήσιο Συνέδριο Ιστορικού Υλισμού (16thAnnualHistoricalMaterialismConference), το οποίο έλαβε χώρα στο Λονδίνο, τον Νοέμβριο του 2019, μετ. Δ. Περδίκης.
Εξάρτηση και υπερεκμετάλλευση: Η σχέση μεταξύ ξένου κεφαλαίου και κοινωνικών αγώνων στη Λατινική Αμερική. Τριηπειρωτική, Φάκελος 67 (8 Αυγούστου 2023), μετ. Θ. Νασόπουλος, επιμ. Δ. Περδίκης από το Dependency and Super-exploitation: The Relationship between Foreign Capital and Social Struggles in Latin America, Tricontinental, Dossier 67, 8 Αυγούστου 2023.
Νόρφιλντ Τ. (2011). Τι σημαίνει στα αλήθεια η ‘Τιμή Κίνας’. μετ. Άρης Ντα Κούνια Ντα Κώστα Ντίας, επιμ. Δ. Περδίκης από το economicsofimperialism.blogspot.com.
Katz C. (2024). Όψεις και Προβλήματα της Έννοιας της Υπερεκμετάλλευσης. μετ. Δημήτρης Κούλος, επιμ. Διονύσης Περδίκης από το Κεφάλαιο 11 του «Η θεωρία της εξάρτησης μετά από 50 χρόνια: η συνεχιζόμενη σημασία της κριτικής σκέψης της Λατινικής Αμερικής» (Katz, C. (2022). Dependency theory after fifty years: the continuing relevance of Latin American Critical Thought (Vol. 207). Brill.)
Για τον ορισμό της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης
Για τη διάκριση ιμπεριαλιστικών και εξαρτημένων χωρών
Οι αφρικανικές κυβερνήσεις χρωστούν τρεις φορές περισσότερο χρέος σε ιδιώτες δανειστές από ό,τι στην Κίνα. μετ. Γιάννης Τσίκολης, επιμ. Διονύσης Περδίκης, από το debtjustice.org.uk.
Για τις σύγχρονες εξελίξεις (καπιταλιστική κρίση, εμπορικοί πόλεμοι, πολεμική οικονομία, ιμπεριαλιστικός πόλεμος)
Roberts, M. (2023). Πολυκρίση και πάλι. μετ. Δ. Κούλος, επιμ. Δ. Περδίκης από το thenextrecession.wordpress.com.
Roberts, M. (2024). Η διάσωση του ευρωπαϊκού κεφαλαίου: Είναι μια υπαρξιακή πρόκληση. μετ. Δ. Κούλος, επιμ. Δ. Περδίκης από το thenextrecession.wordpress.com.
Roberts, M. (2025). Από την ευημερία στον πόλεμο: στρατιωτικός κεϋνσιανισμός. μετ. Δ. Κούλος, επιμ. Δ. Περδίκης από το thenextrecession.wordpress.com.
Roberts, M. (2025). Η ύφεση του Τραμπ. μετ. Δ. Κούλος, επιμ. Δ. Περδίκης από το thenextrecession.wordpress.com.
Li Z. (2025). Η «Γεωπολιτική Θεωρία» δεν μπορεί να μας βοηθήσει ως μεθοδολογία ανάλυσης των διεθνών σχέσεων και της διεθνούς κατάστασης. μετ. Δ. Κούλος, επιμ. Δ. Περδίκης από το WORLD MARXIST REVIEW, 2025 VOL. 2, NO. 1, 157−170.
Για την άρνηση του ιμπεριαλισμού από τον “Δυτικό Μαρξισμό” / τη “Δυτική Αριστερά”
Κλασσική βιβλιογραφία
Η θεωρία πριν τον Λένιν
Hobson, J.A. Imperialism. A study. Cosimo Classics. 2005.
Μπουχάριν Ν. Ιμπεριαλισμός και Παγκόσμια Οικονομία. ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ. 2024.
Η λενινιστική θεωρία
Λένιν Β.Ι. Ιμπεριαλισμός. Ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού. Σύγχρονη Εποχή. 2009.
Λένιν ΒΙ. (1987). Για τον ιμπεριαλισμό και τους ιμπεριαλιστές. Προγκρές – Σύγχρονη Εποχή.
Η κλασσική θεωρία μετά τον Λένιν
Grossmann, Η. The Law of Accumulation and Breakdown of the Capitalist System. Pluto Press.1992.
Μάντελ, Ε. Ο ύστερος καπιταλισμός. Ο ιμπεριαλισμός στην τελική του φάση. GUTENBERG. 1975.
Παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα: βασικές έννοιες και κατηγορίες. Λήμματα σοβιετικών οικονομολόγων. Πρόλογος Δ. Πατέλη. Λήμματα από το ΛΕΞΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, τόμοι Α-Β. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: Γιαννόπουλου Λούλα, Μελάς Πέτρος, Στεργίου Γεώργιος. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ρούσης Γιώργος, Σταματάκης Νικηφόρος. Εκδόσεις: Gutenberg. Βλ. Λεξικό Πολιτικής Οικονομίας. Όμιλος Επαναστατικής Θεωρίας.
Σαμίρ Αμίν και σχολή Μηνιαίας Επιθεώρησης
Samir, Α. Class and Nation, Historically and in the Current Crisis. Monthly Review Press, 1980.
Σαμίρ, Α. Η συσσώρευση σε παγκόσμια κλίμακα. Κριτική της θεωρίας της υπανάπτυξης. Νέα Σύνορα – Λιβάνης. Α΄τόμος. Β΄ τόμος.
Magdoff, Foster J.B. Imperialism Without Colonies. Monthly Review. 2003.
Foster, J.B. Naked Imperialism. The U.S. Pursuit of Global Dominance. Monthly Review. 2006.
Σύγχρονη βιβλιογραφία
Sotelo Valencia A. Global labour in the fourth industrial revolution. Brill. 2022.
Patnaik U., Patnaik P. A theory of imperialism. Monthly Review Press. 2017.
Ειδικά για τις μεταφορές υπεραξίας μεταξύ ιμπεριαλιστικών και εξαρτημένων χωρών:
Ricci, A. (2021). Unequal exchange and increasing global inequality. preprint.
Άλλες προσεγγίσεις
Harvey, D. The new imperialism. Oxford University Press. 2003.
Hardt, M., Negri, A. Αυτοκρατορία. Scripta. 2003.
Wallerstein, I. World – Systems analysis. An Introduction. Duke University Press. 2004.
Liodakis, G. Totalitarian Capitalism and Beyond. Ashgate. 2010.
Μηλιός, Γ., Σωτηρόπουλος, Δ.Π. Ιμπεριαλισμός, χρηματοπιστωτικές αγορές, κρίση. 2011.